بررسی فرضیه تشابه ورجمکرد اسطوره‌ای با ساختارهای خشتی مکشوف در محوطه هگمتانه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه معماری، دانشکدۀ هنر و معماری، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران

2 کارشناس ارشد معماری، همدان، ایران.

چکیده

تپۀ هگمتانه تا اواسط دورۀ پهلوی، «قلعۀ شاه‌داراب» و محلۀ پیرامون آن نیز «محلۀ سرقلعه» نامیده می‌شده است، اما در دورۀ پهلوی به‌نام «تپۀ هگمتانه» نام‌گذاری شد. براساس کاوش‌های باستان‌شناسی علمی که از سال 1362 ه‍.ش. در این محوطه آغازشده است، ساختارهایی مربوط به دورۀ اشکانی شناسایی شد، اما فرضیۀ وجود هگمتانۀ تاریخی در زیر آن و ساختمان‌هایی از دورۀ هخامنشی در حوالی آن نیز هم‌چنان مطرح است. مسأله اصلی این پژوهش بررسی و تحقیق دربارۀ وجود رابطۀ احتمالی بین ساختارهای خشتی در تپۀ هگمتانه با شهر اسطوره‌ای «ورجمکرد» است و پرسش اصلی این پژوهش این است که: چه تشابهاتی بین توصیفات وندیداد از ورجمکرد و شهر باستانی کاوش‌شده در تپۀ هگمتانه وجود دارد؟ این تحقیق ازنظر رویکرد پژوهش، یک تحقیق قیاسی و ازنظر راهبرد پژوهش، یک تحقیق تاریخی محسوب می‌شود و منابع مورداستفاده شامل منابع مکتوب تاریخی و گزارش‌های باستان‌شناسی است. کلیۀ اطلاعات گردآوری‌شده به‌روش کدگذاری طبقه‌بندی و درنهایت به تحلیل داده‌ها پرداخته‌شده است. جمع‌بندی حاصل از انجام مطالعات این است که: از 13 شاخصۀ (کد) شناسایی‌شده در وندیداد، هفت شاخصه: داشتن نقشه، دین مزداپرستی در خانه‌ها، نظم تکرارشونده، داشتن ایوان، خود روشن از درون، وجود آبراهه‌ها و ساختار خشتی، تشابه بسیار زیادی با یافته‌های باستان‌شناسی دارند. دربارۀ دو شاخصه: نام شهر و علت ساخت شهر، مشابهت‌هایی در منابع تاریخی وجود دارد، اما یافتۀ باستان‌شناسی وجود ندارد. دربارۀ چهار شاخصه: چهاربر بودن، ابعاد شهر، تعداد گذرگاه‌ها و دوطبقه بودن، نمی‌توان درحال‌حاضر موضوع تشابه را به‌طور کامل پذیرفت؛ اما امکان تشابه کاملاً محتمل است. درنهایت، نتیجه‌گیری حاصل از این پژوهش این است که، با توجه به شباهت بسیار زیاد بین این محوطۀ کاوش‌شده و توصیفات وندیداد از ورجمکرد، فرضیۀ تشابه ورجمکرد اسطوره‌ای با آثار شهر یافت‌شده در تپۀ هگمتانه کاملاً محتمل است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Investigation of the Hypothesis of Similarity and Incorporation of Mythological Varjamkard with Adobe Structures Discovered in Hegmataneh Tepe

نویسندگان [English]

  • Saheb Mohamadian-Mansoor 1
  • Faeze Hatami-Majd 2
1 Assistant Professor, Department of Architecture, Faculty of Art and Architecture, Bu-Ali Sina University, Hamadan, Iran.
2 M.A. in Architecture, Hamadan, Iran.
چکیده [English]

Until the middle of the Pahlavi period, Hegmataneh Tepe was called Shah Darab castle and the neighborhood around it was also called Sar Qaleh neighborhood, but in the Pahlavi period Hegmataneh Tepe became official adopted. Based on the scientific archeological excavations that started in this area in 1983, structures related to the Parthian period were discovered, but the hypothesis of the existence of a historical hegmataneh below it and buildings from the Achaemenid period around it are still valid. The main issue of this study is to investigate the possible relationship between brick structures in Hegmataneh Tepe with the mythical city of “Varjamkard” and the main question of this research is what the similarities are between Vandidad’s descriptions of Varjamkard and the ancient city excavated in Hegmataneh hill.  This research is of deductive type in terms of research approach and historical in terms of research strategy, and the sources used include written historical notes and archaeological reports. All the collected information is classified by coding method and finally the data is analyzed. The conclusion is that of the thirteen characteristics (codes) identified in Vandidad, seven characteristics: having a map, Mazdaism in the houses, recurring order, having a porch, self-illumination from within, the existence of waterways and the brick structure are very similar to archeological findings. About two characteristics: the name of the city and the reason for building the city, there are similarities in historical sources but there are no archaeological findings. Regarding the four characteristics, being four-cornered, the dimensions of the city, the number of passages and being two-story, the issue of similarity cannot be fully accepted at present, but the similarity is quite possible. Finally, the conclusion of this study is that due to the great similarity between this area explored and Vandidad’s descriptions of Varjamkard, the hypothesis of similarity and mythological Varjmkard with the city relics found in Hegmataneh Tepe is quite possible.
Introduction
The first historical reference to Hegmataneh dates back to the inscription of Nebuchadnezzar, king of Babylon, in 550 AH.  The next reference to this city is related to the inscription of Biston and around the year 520 BC (Mulazadeh, Taheri Dehkordi, 2011: 7). The Greek historian Polybius also wrote in the second century BC: “Hegmataneh was at the beginning the capital of the Medes kings ...” (Jackson, 1973: 176). In the Islamic period, the construction of Hamedan was attributed to Jamshid, Bahman and Dara son of Dara (Ibn Shadi, 2010: 521). Among the people of Hamedan, the Tepe called Hegmataneh Tepe today was referred to as Shah Darab Castle neighborhood (Mostafavi, 2002: 55-63). It seems that it was Mostafavi who first introduced the Tepe as Hegmataneh.  However, in the scientific archeological excavations carried out from 1983 to 2020 and in 22 seasons, structures from the Parthian period were discovered in this Tepe and the issue of the real nature of this area became more complicated. According to Azarnoosh, the possibility of the existence of remnants of the architecture of the Median and Achaemenid periods in Hamedan and this area is not far from the mind However, this cannot violate the attribution of the architectural model of this area to the Parthian period (Azarnoosh et al., 2016: 135).
What is the subject of this research is to scrutinize   the hints made by Azkayi and Sarraf regarding the relationship between Hegmataneh and Varjamkard. From the point of view of historical studies, Azkayi considers the story of “Saro Jam Kard” as another narration of the Avestan story of “Varjamkard” (Azkayi, 2001: 28) (Sarraf, 1998: 102) but no further study has been done in this regard. The main issue of this research is to deal with the hypothesis of similarity and embodiment of myth with the brick structures discovered in Hegmataneh Tepe and it is possible that mythical Varjamkar is the foundation of the ancient city of Hegmataneh.
 
Discussion
To make a comparison between descriptions of Varjamkard in Vandidad and archaeological findings and historical texts about Hegmataneh, because the main basis of comparison in this study is the text of Avesta, first the second chapter of Vandidad has been coded. Vandidad is one of the sections of the Zoroastrian book, “Avesta”, which includes 22 verses (chapters). Fargard or the second part is the story of Jam and the castle that Jamshid built by order of Ahura Mazda to protect the creatures of Ormazd from a deadly winter.
After carefully examining the text of second chapter of Vandidad, all the existing concepts were first identified, then in a reciprocal process, these codes were increased and decreased several times, and finally 13 codes were established. These codes were then sorted and compressed based on content and form dimensions, and each code was arranged in its own category with the abbreviation V, which stands for Vandidad.
In the continuation of the studies, the 13 codes classified by Fargard II Vandidad were first searched in written historical sources and the found codes were named with the abbreviation H (the first letter of the word Historical) and then the 13 codes of Vandidad were searched in the sources of archaeological excavations and the codes found are labelled with the abbreviation A (the first letter of the word Archaeological). The results of this process for each of the 13 Vandidad codes are discussed below.
Finally, in the conclusion of this research, for each of the 13 codes of Vandidad, first the codes related to historical sources and then the codes related to archeological excavations have been included. Thus, the final results of the study of historical texts and archaeological excavations have been summarized.
 
Conclusion
About codes V1 and V2 (“name of the city” and “reason for building the city”), as it is clear in the summary, all the similarities are historical and there are no archeological findings in this regard. About code V3 (having a plan) archaeological reports confirm the existence of a plan in the city of Hegmataneh. There is no archeological finding on code V4 (Mazdaism in Varjamkard houses) to confirm such a thing in the reports, but there is a great similarity between the discovered architecture and the principles governing the architecture of Zoroastrian houses. About code V5 (recurring order), the issue is fully confirmed with the archaeological findings. About code V6 (The roof coming from the building), it has been confirmed in archeological reports. No definite archeological findings have been reported on code V7 (Upper building and Surrounding Upper building), but such a possibility has been confirmed by Remy Bushalar. Archaeological reports confirm the V8 code (the door and self-illumination from within). Archaeological reports confirm code V11 (waterways for a haser). Regarding the codes V9, V10 and V12 (being four-cornered, each side is one Aspris (Unit of length), and 18 passes) it is not possible to fully accept the issue of similarity at the moment, but the possibility of similarity cannot be ignored. Regarding the code V13, there are many similarities between the concepts of vandidad and archaeological findings.
Finally, the conclusion is that there are many similarities between the brick structures found in Hegmataneh Tepe and Vandidad’s descriptions of Varjamkard, and it seems that the hypothesis of similarity of mythical Varamjkard with the Parthian city reics found in Hegmataneh is quite probable.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Hegmataneh Tepe
  • Varjamkard
  • Saro jamkard
  • Mythical city
  • Jamshid

مراجع

- آذرنوش، مسعود؛ شریفی، علی؛ و هژبری، علی، 1395، «بازنگری گاه‌نگاری نسبی و مطلق تپۀ هگمتانه، براساس یافته‌ها و نتایج آزمایش گرمالیان و رادیو کربن». مجۀ پژوهش‌های باستان‌شناسی ایران، دورۀ 6، شمارۀ 10، بهار و تابستان، صص: 121-140
- آذرنوش، مسعود، 1383، «کاوش‌های لایه‌شناختی تپۀ هگمتانه». سازمان میراث‌فرهنگی، (منتشرنشده).
- ابن‌شادی، 1389، ترجمۀ مجمل التواریخ و القصص تألیف سال 520 قمری. به‌تصحیح: محمدتقی (ملک‌الشعرا) بهار، تهران: انتشارات اساطیر، چاپ اول.
- ابن‌فقیه‌همدانی، ابوبکر احمد بن محمد بن اسحاق، 1349، ترجمه مختصر‌البلدان بخش مربوط به ایران. ترجمۀ ح. مسعود، تهران: انتشارات بنیاد فرهنگ ایران.
- اذکایی، پرویز، 1380، همدان‌نامه(بیست گفتار درباره مادستان). همدان: نشر مادستان.
- اسماعیلی، نسا؛ ستاری‌ساربانقلی، حسن؛ ثقفی‌اصل، آرش؛ و شفیع‌زاده، اسدالله، 1397، «بازخوانی موعودگرایانۀ هنر طراحی شهرهای اساطیری ایران باستان، مطالعۀ موردی ورجمکرد و گنگ دژ». نشریه علمی-پژوهشی عصر آدینه، شمارۀ 28، زمستان، صص: 59-77.
- اصیل، حجت الله، 1381، آرمانشهر در اندیشه ایرانی. تهران: نشر نی.
- امامی، نصرالله؛ و رکنی، آذرمی‌دخت، 1391، «تحلیل اسطوره‌های کیخسرو، گرشاسب و جمشید براساس آراء یونگ». مجلۀ ادب فارسی، شمارۀ 1، صص: 1-12.
- بلوکی، سجاد؛ و اخوت، هانیه، 1394، «بررسی تطبیقی تشابهات و تمایزات خانه‌های مسلمانان و زرتشتیان در یزد». فصلنامۀ علمی-پژوهشی مطالعات شهر ایرانی اسلامی معماری، شمارۀ 22، زمستان، صص: 51-66.
- بهار، مهرداد، 1396، پژوهشی در اساطیر ایران. تهران: نشر آگه، چاپ دوازدهم.
- بوشارلا، رمی، 1392، «تپۀ هگمتانه و اکباتان باستان». ترجمۀ محسن دانا، مجموعه مقالات همایش یک‌روزه باستان‌شناسی هگمتانه(در بزرگداشت استاد دکتر محمدرحیم صراف)، انتشارات پژوهشگاه سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری، صص: 229-242.
- پیراسته‌بروجنی، نریمان؛ عمرانی، سهیل؛ و روشنی، آناهید، 1395، «الگوی خانه‌های زرتشتی‌نشین». چهارمین کنگرۀ بین‌المللی مهندسی عمران، معماری و توسعه شهری، دانشگاه شهید بهشتی.
- پیرنیا، محمدکریم، 1378، آشنایی با معماری اسلامی ایران.‌ تدوین غلامحسین معماریان، تهران: انتشارات دانشگاه علم و صنعت ایران، چاپ چهارم.
- پیرنیا، محمدکریم، 1387، معماری ایرانی. تألیف و تدوین: غلامحسین معماریان، تهران: انتشارات سروش دانش.
- جعفری‌دهقی، محمود؛ و دشتبان، زهرا، 1392، «بررسی سرانجام جمشید، پادشاه اساطیری در مآخذ گوناگون». فصلنامۀ ادبیات عرفانی و اسطوره‌شناختی، شمارۀ 31، تابستان، صص: 73-89.
- جکسن، ابراهم و. ویلیامز، 1352، سفرنامۀ جکسن، ایران درگذشته و حال. مترجم: منوچهر امیری و فریدون بدره‌ای، تهران: شرکت سهامی انتشارات خوارزمی.
- حاج‌احمدی‌پور‌رفسنجانی، مژده، 1397، «جم پادشاهی آرمانی و آراینده جهانی نو؛ (ورجمکرد)». نشریۀ پاژ، شمارۀ 32، صص: 47-70.
- حق‌پرست، لیلا، 1394، «اسطوره‌شناسی ساختاری، طرحی کارآمد برای تبیین اسطوره‌های هند و ایرانی، تحلیل نمونه: داستان جمشید». پژوهشنامۀ ادب حماسی، شمارۀ 19، صص: 157-159.
- حموی‌رومی‌بغدادی، یاقوت بن عبدالله، 1356، معجم‌البلدان. جلد پنجم، دار صادر بیروت.
- حمیدی‌تهرانی، آذر؛ صفری، جهانگیر؛ و کریمی، پرستو، 1398، «بررسی ورجمکرد در مقایسه با نمونه‌های برجسته آن در اساطیر ایران و جهان». فصلنامۀ ادبیات عرفانی و اسطوره‌شناختی، شمارۀ 57، زمستان، صص: 123-144.
- دارمستتر، 1388، مجموعه قوانین زردشت یا وندیداد اوستا. مترجم: موسی جوان، تهران: انتشارات ولیعصر.
- دانا، 1354، مینوی خرد. ترجمۀ احمد تفضلی، تهران: انتشارات بنیاد فرهنگ ایران.
- دهخدا، علی‌اکبر، 1377، لغت‌نامه دهخدا. جلد پانزدهم، زیر نظر: محمد معین و سید جعفر شهیدی، تهران: مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران، چاپ دوم از دوره جدید.
- دوستخواه، جلیل، 1385، اوستا کهن‌ترین سرودها و متن‌های ایرانی. جلد دوم، تهران: انتشارات مروارید، چاپ دهم.
- رضابرنجیان، شاپور، 1376، «جم در اساطیر و افسانه‌ها». نامه پارسی، شمارۀ 7، صص: 24-39.
- رنجبران، محمدرحیم؛ و بختیاری، ذبیح‌الله، 1392-1393 «گزارش نهایی فصل اول و دوم، دور چهارم کاوش‌های باستان‌شناختی تپۀ هگمتانه». سازمان میراث‌فرهنگی، تابستان و پاییز، (منتشرنشده).
- زارعی، محمدابراهیم؛ میر‌دهقان‌اشکذری، سید فضل‌الله؛ و خادم‌زاده، محمدحسن، 1395، «تزئینات معماری مسکونی دورۀ آل‌مظفر در منطقۀ یزد و جایگاه آن‌ها در خانه‌های این دوره». دو فصلنامۀ معماری ایرانی مطالعات معماری ایران، شمارۀ 9، بهار و تابستان، صص: 101-122.
- سرمد، زهره، 1394، «بررسی وجوه اشتراک و افتراق جمشید و یمه در شاهنامه و اوستا». فصلنامۀ تخصصی ادبیات فارسی، شمارۀ 4، صص: 141-160.
- سعیدنیا، احمد، 1374، «اندیشه شهرسازی در نخستین شهر اسطوره‌ای ایران». مجموعه مقالات کنگره تاریخ معماری و شهرسازی ایران، انتشارات سازمان میراث‌فرهنگی، جلد دوم، صص: 475-497.
- صراف، محمدرحیم، 1374، «کشفیات جدید از شهر باستانی هگمتانه». مجلۀ میراث‌فرهنگی، شمارۀ 14، زمستان، صص: 77-82.
- صراف، محمدرحیم، 1374، «نویافته‌های معماری و شهرسازی در تپۀ هگمتانه(همدان)». مجموعه مقالات کنگرۀ تاریخ معماری و شهرسازی ایران، انتشارات سازمان میراث‌فرهنگی، جلد دوم، صص: 812-840.
- صراف، محمدرحیم، 1378، «روند معماری و شهرسازی شهر باستانی هگمتانه(همدان) در پایان نهمین فصل کاوش پاییز 1377». مجموعه مقالات دومین کنگرۀ تاریخ معماری و شهرسازی ایران، انتشارات سازمان میراث‌فرهنگی، جلد نخست، صص: 87-120.
- صراف، محمدرحیم، 1382، «شهر باستانی خشتی هگمتانه-همدان: نتایج دست‌آوردهای دهمین و یازدهمین فصل کاوش در تابستان و پاییز 79-1378». نهمین کنفرانس بین‌المللی مطالعه و حفاظت معماری خشتی، صص: 149-170.
- طوسی، محمد‌بن‌محمود‌بن‌احمد 1382، عجایب المخلوقات و غرایب الموجودات. به‌اهتمام: منوچهر ستوده، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی، چاپ دوم.
- فردوسی، ابوالقاسم 1384، شاهنامه فردوسی براساس نسخۀ نُه جلدی چاپ مسکو. تهران: انتشارات ققنوس، چاپ دوم.
- فرنبغ، 1362، بندهش. ترجمۀ مهرداد بهار، تهران: انتشارات توس.
- گوبینو، کنت، 1364، تاریخ ایرانیان.‌ ترجمۀ ابوتراب خواجه‌نوریان،  تهران: انتشارات علمی، چاپ دوم.
- محمدی‌فر، یعقوب، 1388، «کاوش‌های باستان‌شناختی تپۀ هگمتانه». سازمان میراث‌فرهنگی، تابستان، (منتشرنشده).
- مستوفی‌قزوینی، حمدالله بن ابی بکر بن محمد بن نصر، 1336، نزهت القلوب 740 هجری قمری. به‌کوشش: محمد دبیر سیاقی، تهران: چاپخانه حیدری.
- مصطفوی، محمدتقی، 1381، هگمتانه آثار تاریخی همدان فصلی درباره ابوعلی سینا. تهران: انتشارات دانشگاه تهران، چاپ دوم.
- ملازاده، کاظم؛ و طاهری‌دهکردی، معصومه، 1390، «تاریخچه، جایابی و ساختار هگمتانه مادی». فصلنامه مطالعات شهر ایرانی اسلامی، شمارۀ 6، زمستان صص: 5-16
- ملکزاده، مهرداد، 1374، پایتخت‌های ماد، از مجموعه پایتخت‌های ایران. به‌کوشش: محمدیوسف کیانی، تهران: سازمان میراث‌فرهنگی کشور.
- ملکزاده، مهرداد؛ رنجبران، محمدرحیم؛ و حیدری، یدالله، 1396، «گزارش نهایی فصول 20 و 21 کاوش‌های میدانی محوطۀ باستانی هگمتانه (مطالعه و خواناسازی بقایای حصار و برج و باروهای شهر باستانی واقع‌در محدودۀ شرقی محوطه)». سازمان میراث‌فرهنگی، پاییز و تابستان، (منتشرنشده).
- ملکزاده، مهرداد؛ بختیاری، ذبیح‌الله، 1399، «بررسی، مطالعه و بازنگری نتایج تعیین عرصه و پیشنهاد حریم تپۀ هگمتانه (بیست و دومین فصل کاوش تپۀ هگمتانه)». سازمان میراث‌فرهنگی، بهار، (منتشرنشده).
- مینورسکی، ولادیمیر، 1354، سفرنامه ابودلف در ایران(در سال 341 هجری)‌. ترجمۀ سید ابوالفضل طباطبایی، تهران: انتشارات زوار، چاپ دوم.
- نصیری، محسن؛ و طاهری‌مبارکه، غلام‌محمد، 1398، «روایت ورجمکرد در شاهنامه؛ بازخوانی چند بیت داستان جمشید براساس دست‌نویس شاهنامه نویافته سن ژوزف». سبک‌شناسی نظم و نثر فارسی، شمارۀ 44، صص: 335-348.
- نوری، احمد، 1398، وندیداد کهن‌ترین کتاب قانون ایرانیان. تهران: انتشارات آرتامیس، چاپ اول.
- وکیلی، شروین، 1389، اسطوره‌شناسی پلوانان ایرانی. تهران: انتشارات پازینه.
- هژبری، علی، 1389، «گزارش بازنگری تعیین عرصه و  حریم تپۀ هگمتانه». سازمان میراث‌فرهنگی، (منتشرنشده).
 
- Asil, H. 2002, Utopia in Iranian Thought. Tehran: Ney Publishing.
- Azarnoosh, M., 2004, “Exploration of the layer discovery of Hegmataneh hill”. Cultural Heritage Organization, (Unpublished).
- Azarnoosh, M.; Sharifi, A. & Hojbari, A., 2016, “Review of the relative and absolute chronology of Hegmataneh hill, based on the findings and results of the Garmalian and radiocarbon experiments”. Iranian Journal of Archaeological Research, No. 10, Vol. 6, Spring and Summer, Pp: 121-140
- Azkaei, P., 2001, Hamedannameh (twenty speeches about Madestan). Hamedan: Madestan Publishing.
- Bahar, M., 2017, A Research in Iranian Mythology. Tehran: Agah Publishing, Twelfth Edition.
-  Bolouky, S. & Okhovat, H., 2015, “A Comparative Study of the Similarities and Differences of Muslim and Zoroastrian Homes in Yazd”. Scientific-Research Quarterly of Iranian-Islamic Architecture City Studies, No. 22, Winter, Pp: 51-66.
- Busharla, R., 2013, “Ancient Hegmataneh Hill and Ekbatan”. Translated by: Mohsen Dana, Proceedings of the One-Day Conference on Hegmataneh Archeology (in honor of Mohammad Rahim Sarraf), Cultural Heritage, Handicrafts and Tourism Organization Research Institute Publications, Pp: 229-242.
- Dana, 1975, Minou of Wisdom. Translated by: Ahmad Tafazli, Tehran: Iran Culture Foundation Publications.
- Darmstadter, 2009, Collection of Laws of Zoroaster or Vandidad Avesta. Translated by: Musa Javan, Tehran: Valiasr Publications.
- Dehkhoda, A. A., 1998, Dehkhoda Dictionary. Volume 11, Under the Supervision of Mohammad Moin and Seyed Jafar Shahidi, Tehran: Institute of Publishing and Printing, University of Tehran, second edition of the new period.
- Dehkhoda, A. A., 1998, Dehkhoda Dictionary. Volume 15, Under the Supervision of Mohammad Moin & Seyed Jafar Shahidi, Tehran: Tehran University Publishing and Printing Institute, second edition of the new period.
-  Dostkhah, J., 2006, Avesta The Oldest Iranian songs and texts. Volume 2, Tehran: Morvarid Publications, tenth edition.
- Ehsani Chombeli, A., 2018, “Historical, Mythical and Religious Narratives of the Babylonian Talmud in their Persian Context”, PhD of Religion at Concordia University Montreal Quebec Canada, Pp: 79-94.
-  Emami, N. & Rokni, A., 2012, “Analysis of the myths of Kaykhosrow, Garshasb and Jamshid based on Jung's views”. Journal of Persian Literature, No. 1, Pp: 1-12.
- Farnabgh, 1983, Bandhesh. Translated by: Mehrdad Bahar, Tehran: Toos Publications.
- Ferdowsi, A., 1384, Ferdowsi Shahnameh based on the nine-volume edition published in Moscow. Tehran: Phoenix Publications, second edition.
- Gobineau, K., 1985, History of Iranians. Translated by: Abu Torab Khajehnourian, Tehran: Scientific Publications, Second Edition.
-  Haghparast, L., 2015, “Structural mythology, an effective plan to explain Indian and Iranian myths, sample analysis: the story of Jamshid”. Journal of Epic Literature, No. 19, Pp: 157-159.
- Haj Ahmadi-Poor Rafsanjani, M., 2018, “Jam, the ideal kingdom and the beautifier of the new world; (Varjamkard)”. Page Magazine, No. 32, Pp: 47-70.
- Hamawi Rumi Baghdadi, Y., 1977, Majam Al-baldan (encyclopedia of Countries). Volume 5, Dar Sader Beirut.
- Hamidi Tehrani, A.; Safari, J. & Karimi, P., 2019, “Study of Varjamkard in comparison with prominent examples in Iranian and world mythology”. Quarterly Journal of Mystical and Mythological Literature, No. 57, Winter, Pp: 123-144.
- Hojabri, A., 2010, “Review of report on determining the area and domain of Hegmataneh hill”. Cultural Heritage Organization, (Unpublished).
 
- Ibn-Faqih Hamedani, A., 1970, A brief translation of Alaldan, the section on Iran. Translated by: H. Massoud, Tehran: Publications of the Iranian Culture Foundation.
- Ibn Shadi, 2010, comprehensive translation of histories and stories, written in 520 AH. edited by: Mohammad Taghi  Bahar, Tehran: Asatir Publications, first edition.
- Ismaili, N.; Satari Sarebangholi, H.; Saghafiasl, A. & Shafizadeh, A., 2000, “apocalyptic interpretation of the art of designing the mythical cities of ancient Iran, a case study of Varjamkard and Gang Dej”. Adineh Scientific-Research Journal, No. 28, Winter, Pp: 59-77.
- Jackson, A. W., 1973, Jackson Travelogue, Iran in the Past and Present. Translator: Manouchehr Amiri & Fereydoon Badraei, Tehran: Kharazmi Publishing Company.
- Jafari Dehaghi, M., & Dashtban, Z., 2013, “The study of the destiny of Jamshid, the mythical king in various sources”. Quarterly Journal of Mystical and Mythological Literature, No. 31, Summer, Pp: 73-89.
- Malekzadeh, M., 1995, Median capitals, from the collection of capitals of Iran. by: Mohammad Yousef Kiani, Tehran: Cultural Heritage Organization.
- Malekzadeh, M. & Bakhtiari, Z., 2020, “Comparison, study and review of the results of determining the area and proposing the privacy of Hegmataneh hill (the twenty-second season of exploring Hegmataneh hill)”. Cultural Heritage Organization, Spring, (Unpublished).
- Malekzadeh, M.; Ranjbaran, M. R. & Heidari Babakamal, Y., 2017, “Final report of seasons 20 and 21 of the field excavations of Hegmataneh ancient site (study and reading of the remains of the fence and towers and fortifications of the ancient city located in the eastern part of the site)”. Cultural Heritage Organization, Fall and Summer, (Unpublished).
- Minorski, V., 1975, Abu Delf travelogue in Iran (in 341 AH). Translated by Seyyed Abolfazl Tabatabai, Tehran: Zavar Publications, second edition.
- Mohammadifar, Y.; Norouzi, A. & Sharif, A, 2012, Preliminary Report of the16th Season of Excavations at Tepe Hegmataneh; Hamedan, Iranian Jiurnal of Archaeological Stidies, Vol. 2, No 2, Pp: 13-36
- Mohammadifar, Y., 2009, “Archaeological excavations of Hegmataneh hill”. Cultural Heritage Organization, Summer, (Unpublished).
- Mostafavi, M. T., 2002, Hegmataneh, historical monuments of Hamedan, a chapter about Abu Ali Sina. Tehran: University of Tehran Press, second edition.
- Mostofi Qazvini, H., 1957, Nozha Al-Qulub 740 AH. by: Mohammad Dabir Siyaghi, Tehran: Heidari Printing House.
- Mulazadeh, K. & Taheri Dehkordi, M., 2011, “History, location and structure of Mede hegmataneh”. Quarterly Journal of Islamic Iranian City Studies, No. 6, Winter, Pp: 5-16
- Nasiri, M. & Taheri Mobarakeh, G. M., 2019, “Narration and translation in Shahnameh; Rereading a few verses of Jamshid's story based on the manuscript of the newly discovered Shahnameh of St. Joseph”. Stylistics of Persian poetry and prose, No. 44, Pp: 335-348.
- Nouri, A., 2019, Vandidad, the oldest book of Iranian law. Tehran: Artamis Publications, first edition.
- Pirasteh Boroujeni, O., S. & Roshani, A., 2016, “The pattern of Zoroastrian houses”. 4th International Congress of Civil Engineering, Architecture and Urban Development, Shahid Beheshti University.
-  Pirnia, M. K. 1999, Introduction to Islamic Architecture of Iran. Edited by: Gholam Hossein Memarian, Tehran: Iran University of Science and Technology Publications, Fourth Edition.
- Pirnia, M. K., 2008, Iranian Architecture. Compiled by: Gholam Hossein Memarian, Tehran: Soroush Danesh Publications.
- Ranjbaran, M. R. & Bakhtiari, Z., 2013-2014, “Final report of the first and second seasons, the fourth season of archaeological excavations in Hegmataneh hill”. Cultural Heritage Organization, Summer and Autumn, (Unpublished).
-  Reza Baranjian, Sh., 1997, “Jam in Myths and Legends”. Persian Letter, No. 7, Pp: 24-39.
-  Saeidnia, A., 1995, “The idea of urban planning in the first mythical city of Iran”. Proceedings of the Congress of the History of Architecture and Urban Planning of Iran, Cultural Heritage Organization Publications, Volume II, Pp: 475-497.
- Sarmad, Z., 2015, “Study of the commonalities and differences between Jamshid and Yameh in Shahnameh and Avesta”. Specialized Quarterly of Persian Literature, No. 4, Pp: 141-160.
-  Sarraf, M. R., 1995, “New discoveries from the ancient city of Hegmataneh”. Journal of Cultural Heritage, No. 14, Winter, Pp: 77-82.
- Sarraf, M. R., 1995, “New discoveries of architecture and urban planning in Hegmataneh hill (Hamadan)”. Proceedings of the Congress of the History of Architecture and Urban Planning of Iran, Cultural Heritage Organization Publications, Volume II, Pp: 812-840.
- Sarraf, M. R., 1999, “Architectural and urban planning process of the ancient city of Hegmataneh (Hamedan) at the end of the ninth season of excavation in the fall of 1998”. Proceedings of the Second Congress of the History of Architecture and Urban Planning of Iran, Cultural Heritage Organization Publications, Volume One, Pp: 87-120.
- Sarraf, M. R., 2003, “The ancient brick city of Hegmataneh-  Hamedan: the results of the achievements of the tenth and eleventh seasons of excavation in the summer and autumn of 1378-79”. Ninth International Conference on the Study and Protection of Brick Architecture, Pp: 149-170.
- Tousi, A., 2003, Wonders of Creatures and Strange Creatures, by: Manouchehr Sotoudeh, Tehran: Scientific and Cultural Publications, Second Edition.
- Vakili, Sh., 2010, Mythology of Iranian heroes. Tehran: Pazineh Publications.
-  Zarei, M. I.; Mirdehqan Ashkazari, S. F. & Khademzadeh, M. H., 2016, “Residential architectural decorations of Al-Muzaffar period in Yazd region and their place in the houses of this period”. Bi-Quarterly Journal of Iranian Architecture Iranian Architectural Studies, No. 9, Spring and Summer, Pp: 101-122.
پژوهش های باستان شناسی ایران
دوره 12، شماره 32 - شماره پیاپی 32
بهار
تیر 1401
صفحه 249-275

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار