بررسی، طبقه بندی و مقایسه سردوک های دوره مس- سنگی چارآرو (حوضه ی رودخانه ی سیمره، لرستان)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه باستانشناسی دانشگاه هنر اصفهان

2 استادیار پژوهشکده باستانشناسی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کشور

3 دانش آموخته ی کارشناسی ارشد باستانشناسی

4 دانش آموخته ی کارشناسی ارشد باستانشناسی، مربی آموزشی دانشگاه علمی-کاربردی فرهنگ و هنر همدان

چکیده

هنر و صنعت ریسندگی و بافندگی در ایران از درون غارها شروع شده و نشانه‌های مربوط به آن ضمن کاوش‌های باستان‌شناسی غار هوتو و کمربند به‌دست آمده است. ریسندگی ‌و بافندگی یکی از حرفه‌های پررونق ایران بوده و به‌علت نیاز اساسی و پرمصرفش در همه ادوار تلاش گردیده تا در زمینه تولید آن خودکفا شده و افزون بر این، اسناد و مدارکی ثابت می‌کند که در مقاطعی از تاریخ، منسوجات ایرانی جنبه صادراتی قوی داشته است. برای درک مطالعات فرآیند تولید الیاف، منابع اطلاعاتی این صنعت را باید جستجو کرد. مطالعات بر یافته‌های باستانی، مواد گیاهی و جانوری تمرکز دارند. یکی از مهم‌ترین منابع اطلاعاتی در زمینه تولید الیاف، "سردوک‌های نخ‌ریسی" هستند. تحلیل و مطالعات باستان‌شناختی سردوک‌های نخ‌ریسی براساس: گونه‌شناسی، دسته‌بندی و دیگر شواهد باستان‌شناسی، با ارایه دو فاکتور: استقرار در روستاها و رَمه‌داری با استفاده از شواهد موجود مبتنی‌بر قوم‌باستان‌شناسی، زمینه مطالعه‌ی تولید الیاف و صنعت ریسندگی را فراهم می‌آورد. انگیزه برای اسکان و در نتیجه رشد مراکز روستانشینی عنوانی است که در تحقیقات تولید الیاف مورد توجه قرار می‌گیرد، هم‌چنین رَمه‌داری را باید به‌عنوان پایه‌ی حیاتی در توسعه و تولید الیاف زاگرس مورد توجه قرار داد. می‌توان با فرض ارتباط بین رَمه‌داری و تولید الیاف، درک بهتری از جزییات و سازمان‌دهی در باب تولید منسوجات ارایه کرد. در این پژوهش از طریق ارایه‌ی گونه‌شناسی سردوک‌ها و الگوهایی برای سازمان‌دهی تولید الیاف و منسوجات، مبتنی‌بر مطالعات قوم‌باستان‌شناسی با بررسی تعداد 26 عدد سردوک‌های به‌دست آمده از فصل دوم کاوش‌های باستان‌شناختی تپه‌ی چارآرو، به‌تحلیل صنعت ریسندگی دوره مس‌سنگی زاگرس در بخش رودخانه سیمره پرداخته می‌شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Study, Classification and Comparison of Chalcolithic Spindle Whorls of Chār Ārou, Seymareh River Valley, Luristan

نویسندگان [English]

  • morteza hesari 1
  • mosayyeb amiri 2
  • majid mohammad yarlou 3
  • khaliloallah bik mohammadi 4
چکیده [English]

It seems that the emerging date of spinning and weaving industry in Iran was from the time people using caves such as Houto and Kamarband; here, there are some strong evidences on such industry. Spinning and weaving have been of thriving professions in Iran and since it is a basic and functional need over time; it has been attempted to become self-sufficient in its products. Documents verify that the Iranian textiles have been produced mainly for export in some time spans as regimes have done their best to develop the textile industry. Understanding the studies on the potential of fibers production, informative resources of this industry must be sought. Such studies are mainly focus on ancient animal and botanical findings. Of the most important information resources in producing fiber are spinning Spindle whorls. Archaeological studies on such finds which based on typology, classification and other documents provide studying the fibers production and spinning industry, presenting two factors of settlement in villages and herding by using existing evidence via ethnoarchaeology. Having motivator for settling leading to development of rural centers is a title which is considered in researches on fibers production; herding should be considered as a vital basis on development and production of fibers in Zagros. Assuming the relationship between herding and fiber production, it gives us better understanding about the details and organization in textile production. In this research, we understood how to analysis the spinning industry by the Chalcolithic period in Seymareh River, presenting the Spindle whorls typology and patterns to organize fiber and textile production. Based on ethnoarchaeology studies on 26 Spindle whorls recovered from second season of excavation in Tappeh Chār Ārou.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Zagros
  • Seymareh
  • Tappeh Chār Ārou
  • Spindle Whorl
  • Spinning