%0 Journal Article %T معناکاوی نوسانات مذهبی نمود یافته در نگارکندهای صخره ای ساسانی %J پژوهش های باستان شناسی ایران %I دانشگاه بوعلی سینا %Z 2345-5225 %A خراشادی, شکوه %A باصفا, حسن %D 2017 %\ 11/22/2017 %V 7 %N 14 %P 103-122 %! معناکاوی نوسانات مذهبی نمود یافته در نگارکندهای صخره ای ساسانی %K نگارکندهای ساسانی %K مذهب ساسانیان %K اهورامزدا %K آناهیتا %K میترا %R 10.22084/nbsh.2017.7757.1341 %X نگارکندهای صخره‌ای ساسانی مصادیقی از تجلی آرمان سیاسی پیوستگی دین و شاهی‌اند. باوجود اصرار ساسانیان مبنی‌بر وحدانیت زرتشتی‌گری، شاهان این سلسله در مراسم دیهیم‌ستانی‌شان تثلیث اهورامزدا، میترا و آناهیتا را به تصویر کشیده‌اند. اردشیر، شاپور و بهرام یکم حلقه‌ی سلطنت را از دست اهورامزدا می‌ستانند؛ نرسه مقام شاهی خویش را مرهون اهورامزدا و آناهیتا است که هر یک جداگانه به وی دیهیم شاهی می‌بخشند؛ اردشیر دوم حلقه‌ی شاهی را در حضور میترا از دست اهورامزدا می‌ستاند و پیروز یکم مفتخر به اهدای دیهیم شاهی از سوی اهورامزدا و آناهیتا توأمان با یکدیگر و در یک مجلس است؛ هرچند دست را به‌سوی حلقه‌ی اهدایی از سوی اهورامزدا دراز کرده است. نظر به این که بخشنده‌ی اصلی دیهیم شاهی در نگارکندهای ساسانی، اصولاً خدای بزرگ اهورامزدا است، این پرسش به میان می‌آید که حضور میترا و آناهیتا در این مراسم چه توجیه مذهبی می‌تواند داشته باشد؟ نتیجه‌ی مطالعات حاکی از آن است که حضور این ایزدان بیش از آن که معرف نوسانات مذهبی در مقاطع مختلف تاریخ عصر ساسانی باشد، بازتابی از مسائل سیاسی و اجتماعی این دوران بوده است. روش پژوهش، مطالعه‌ی تطبیقی میان منابع تاریخی و شواهد باستان‌شناختی (رهیافت تاریخی) با رویکرد تحلیل تاریخی است. %U https://nbsh.basu.ac.ir/article_2095_697fa409f75ce11c8e24fd53d98a2b6b.pdf