%0 Journal Article %T جستاری در گاهنگاری دورۀ تیلوس در بحرین با توجه به حضور حکومتهای اشکانی-ساسانی در منطقه %J پژوهش های باستان شناسی ایران %I دانشگاه بوعلی سینا %Z 2345-5225 %A نظری, سامر %A شعرباف, مرضیه %D 2022 %\ 09/23/2022 %V 12 %N 33 %P 207-232 %! جستاری در گاهنگاری دورۀ تیلوس در بحرین با توجه به حضور حکومتهای اشکانی-ساسانی در منطقه %K تیلوس %K بحرین %K جنوب خلیج فارس %K سلوکی %K اشکانی %K ساسانی %R 10.22084/nb.2021.24978.2383 %X جزیرۀ تیلوس که امروزه با نام بحرین شناخته می‌شود واقع‌بر ساحل شرقی شبه‌جزیرۀ عربستان، نقش ویژه‌ای در حفظ حیات اقتصادی خلیج‌فارس ایفا کرده‌ است. اولین استقرار شناسایی‌شده در این مکان به هزارۀ پنجم و ششم پیش‌ازمیلاد بازمی‌گردد. در قرن چهارم پیش‌ازمیلاد با ورود جانشینان «اسکندر» به منطقه، این جزیره تحت‌تأثیر قوی فرهنگ هلنی قرار گرفت و با عنوان تیلوس در منابع مختلف مطرح شد. با ظهور حکومت‌های اشکانی و ساسانی، گسترش بازرگانی در این منطقه به‌همراه دیگر جزایر شمالی و جنوبی خلیج‌فارس، مورد حمایت و توجه پادشاهان قرار گرفت. امروزه در ادبیات باستان‌شناسی حوضۀ جنوبی خلیج‌فارس، به‌دنبالِ استفاده از واژۀ یونانی «تیلوس»، دوره‌ای فرهنگی تحت عنوان «دورۀ تیلوس» مصطلح و رایج شده‌ است که ازنظر برخی محققان این دوره به‌لحاظ تاریخی از زمان غلبۀ اسکندر بر شاهنشاهی هخامنشی در اواخر قرن چهارم پیش‌ازمیلاد تا ظهور اسلام در قرن هفتم میلادی را شامل می‌شود. پژوهش حاضر در پی آن است که براساس متون تاریخی و یافته‌های باستان‌شناسی جایگاه حکومت‌های اشکانی و ساسانی در منطقۀ بحرین را مورد مطالعه قرار داده و به این پرسش اصلی پاسخ دهد که با توجه به‌وجود اطلاعات و مواد فرهنگی از دوران اشکانی-ساسانی در منطقه، دورۀ تیلوس می‌تواند اطلاق مناسبی برای این گسترۀ زمانی باشد یا خیر؟ مطالعۀ منابع تاریخی همراه با بررسی و مقایسۀ یافته‌های فرهنگی مانند: سفال، شیشه، مجسمه و دیگر مواد فرهنگی حاصل از بررسی و کاوش در حوزۀ بحرین، نشان‌دهندۀ حضور مشخص حکومت‌های اشکانی و ساسانی در این مکان است؛ بنابراین پیشنهاد می‌شود در دوره‌بندی و تقسیمات گاهنگاری صورت‌گرفته برای این منطقه، میان دورۀ تیلوس و دوران اشکانی-ساسانی تفکیک قائل شده و در تداوم استفاده از واژۀ «تیلوس» برای دوره‌های مذکور تجدیدنظر و بازبینی صورت گیرد. روش پژوهش در این مقاله به‌صورت توصیفی است که با استفاده از متون تاریخی و مدارک و داده‌های باستان‌شناختی این مسأله را مورد مطالعه قرار می‌دهد.    %U https://nbsh.basu.ac.ir/article_4339_fd060d51cdbe8a572fc7dd62ce0b3616.pdf