%0 Journal Article %T تناسبات پنهان در برج مقبره‌های قرن هشت و نه ه.ق. مازندران %J پژوهش های باستان شناسی ایران %I دانشگاه بوعلی سینا %Z 2345-5225 %A راعی, حسین %A کامرانی, آویده %D 2022 %\ 02/20/2022 %V 11 %N 31 %P 307-326 %! تناسبات پنهان در برج مقبره‌های قرن هشت و نه ه.ق. مازندران %K تناسبات %K مازندران %K برج مقبره %K قرن هشت و نه هجری قمری %R 10.22084/nb.2021.23071.2248 %X مازندران یکی از حوزه‌های فرهنگ ایرانی است که دارای مقابری با ویژ‌گی‌های ساختاری منحصربه‌فرد است. قرن هشت و نُه هجری‌قمری دورۀ شکل‌گیری و قوام برج‌مقابر در مازندران است؛ این سازه‌ها اغلب دارای ساختاری مشابه و شامل گنبد رُک، بدنه و ساقه هستند. هرچند  بسیاری از آن‌ها در طول سالیان متمادی دچار آسیب شده‌اند، اما مسألۀ اصلی، کمبود مطالعات منسجم و علمی دربارۀ ساختار این مقابر در جهت حفاظت و مرمت آن‌هاست. هدف اصلی این پژوهش، شناسایی و کشف تناسبات موجود در عناصر اصلی مقابر دورۀ تیموری مازندران (بدنه، کوهه1، ساقه2 و گنبد رُک3) است. بر این‌اساس، حدود سی مقبرۀ تاریخی با رهیافت اثبات‌گرایی و ازطریق مطالعات میدانی و سندپژوهی مورد بررسی قرارگرفتند و نقاط مشترک و تمایز آن‌ها شناخته شد. در این‌میان تعداد هفت مقبره به‌دلیل تشابه کالبدی و ساختاری برای بررسی دقیق‌تر انتخاب شدند. در این پژوهش سعی شده است به پرسش‌هایی ازقبیل: مقصود از وجود تناسبات پنهان در مقابر قرن هشت و نه هجری‌قمری مازندران چیست؟ و آیا مقابر موردمطالعه دارای ارتباط شکلی و ساختاری با یکدیگر هستند و از نظم تناسباتی مشابهی پیروی می‌کنند؟ پاسخ داده شود. پژوهش پیشِ‌رو نشان می‌دهد، مقابر مورد‌مطالعه دارای تناسب 1/1، 2/1 و 3/1 در بدنه، ساقه و گنبد رُک هستند. شناسایی تناسبات پنهان می‌تواند در بازخوانی و بازسازی خطوط اصلی مقابر آسیب دیده راهگشا باشد؛ علاوه‌بر آن، ادامۀ پژوهش در این زمینه ممکن است منجر به کشف «نظام تناسبات» ویژه‌ای در این حوزه شود. مقابر موردمطالعه، هرچند دارای نظام شکل‌گیری متنوعی هستند؛ اما تناسباتی خاص و تقریباً یکسان بر ساختار آن‌ها حاکم است. %U https://nbsh.basu.ac.ir/article_4555_2b61bccb8d85785c169b4255390fd6b9.pdf