TY - JOUR ID - 4104 TI - مطالعه دوره‌های نوسنگی و مس‌و سنگ منطقه قره‌داغ براساس داده های باستان‌شناختی شهرستان اهر JO - پژوهش های باستان شناسی ایران JA - NB LA - fa SN - 2345-5225 AU - کریمی کیا, علی AU - رضالو, رضا AU - عابدی, اکبر AU - جوانمردزاده, اردشیر AD - دانش آموختۀ دکتری باستان شناسی، گروه باستان شناسی، دانشکدۀ علوم اجتماعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران. AD - استاد گروه باستان شناسی، دانشکدۀ علوم اجتماعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران AD - استادیار گروه باستان سنجی و باستان شناسی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز، تبریز، ایران. AD - دانشیار گروه باستان شناسی، دانشکدۀ علوم اجتماعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران. Y1 - 2022 PY - 2022 VL - 12 IS - 33 SP - 35 EP - 64 KW - اهر KW - نوسنگی KW - مس وسنگ KW - سفال KW - گاهنگاری DO - 10.22084/nb.2021.23328.2264 N2 - منطقۀ قره‌داغ و شهرستان اهر که در آذربایجان شرقی (شمال‌غرب ایران) واقع شده، محوطه‌ها و فرهنگ‌های مختلفی را در خود جای داده است. مطالعات باستان‌شناسی و جدول گاهنگاری شمال‌غرب ایران بیشتر برپایۀ داده‌های باستان‌شناختی حوضۀ دریاچۀ ارومیه شکل‌گرفته و به سایر مناطق شمال‌غرب ایران تعمیم داده شده و جایگاه سایر مناطق ازجمله منطقۀ قره‌داغ در توالی فرهنگی آن ناشناخته باقی‌مانده است. از آنجا که این ناحیه درمیان منطقۀ قفقاز جنوبی، دشت مغان و حوضه‌های دریاچۀ ارومیه و قزل‌اوزن قرار گرفته، می‌تواند نقش مهمی را در تبیین و تشخیص دوره‌های نوسنگی و مس‌و‌سنگ منطقه ایفا نماید و همراه با مقایسه و تحلیل یافته‌های باستان‌شناختی منطقه، به‌ویژه سفال‌ها، برآیند نسبتاً جدیدی را در جهت تکمیل جدول گاهنگاری ارائه دهد. جهت مطالعه فرهنگ‌های پیش‌ازتاریخی منطقه (دوره‌های فرهنگی)، این پرسش‌ها مطرح می‌گردد: 1- تسلسل گاهنگاری این منطقه باتوجه به دوره‌های فرهنگی، چگونه تبیین می‌گردد؟ فرضیۀ اصلی در ارتباط با این پرسش، وجود دوره‌های نوسنگی‌جدید و دورۀ مس‌وسنگ جدید 2 و 3 (LC2-3) در شهرستان اهر/قره‌داغ است. 2- با توجه به پیوندهای مشترک (مشابه) و غیرمشترک (غیرمشابه)  این منطقه از شمال‌غرب ایران با منطقۀ مغان و سایر مناطق، از لحاظ داده‌های باستان‌شناختی و گاهنگاری چه ویژگی‌های فرهنگی را نشان می‌دهد؟ نوشتار پیشِ‌رو برپایۀ بررسی‌های میدانی با توصیف و تحلیل یافته‌های باستان‌شناختی منطقۀ موردمطالعه با هدف روشن ساختن افق‌های فرهنگی در جهت تکمیل جدول گاهنگاری منطقه صورت می‌گیرد. به‌عنوان نتیجۀ نهایی می‌توان گفت سفال‌های دوره‌های مذکور، شباهت‌هایی با سایر مناطق شمال‌غرب ایران، به‌ویژه با‌ حوضۀ دریاچۀ ارومیه و منطقۀ قفقاز جنوبی نشان می‌دهد. با توجه به وسعت محوطه‌ها، پراکنش سفال‌ها و سایر یافته‌های باستان‌شناختی، چنین استنباط می‌شود که استقرارها به‌صورت فصلی بوده و احتمالاً توسط دامداران و جوامع کوچ‌گر به‌صورت محدود مورداستفاده قرار گرفته است.   UR - https://nbsh.basu.ac.ir/article_4104.html L1 - https://nbsh.basu.ac.ir/article_4104_078a007e50ddafa41136f6f87f91ba83.pdf ER -