Recognition the distribution of Lapui pottery in the geographical area of the high Zagros, based on the archaeological findings of KhanMirza.

Authors

1 Associate Professor, Department of Archaeology, Faculty of Arts and Architecture, University of Mazandaran, Babolsar, Iran

2 Associate Professor, Department of Archaeology, University of shahrekord

10.22084/nb.2025.23366.2796

Abstract

چکیده:

قابلیت‌های محیط طبیعی شهرستان خانمیرزا،نظیر دردسترس بودن منابع آب(رودهای دائمی و فصلی)،خاک حاصلخیزو توپوگرافی منطقه ازعوامل اثرگذار درشکل‌گیری استقرارهای مهم وشاخص ازدوران پیش‌از تاریخ تاعصرحاضراست.باشروع دوره نوسنگی وشکل‌گیری تعاملات منطقه‌ای وفرامنطقه‌ای وشدت گرفتن آن دردوره های بعدبخصوص درهزاره‌های پنجم و چهارم،جنوب استان و به ویژه منطقه خانمیرزامکان مستعدی برای بررسی ومطالعه این ارتباطات وبرهمکنش‌های فرهنگی و اقتصادی است.هزاره 4و3 ق.م در زاگرس جنوبی (استان فارس کنونی) با اصطلاحی تخصصی‌تر، با نام فرهنگ لپویی معرفی شده و به عنوان یکی از مهمترین مراحل گاهنگاری پیش‌ازتاریخ این مناطق شناخته می‌شود. نتایج منتشر شده از فعالیت‌های میدانی باستان‌شناسانه درخصوص چگونگی زندگی اجتماعی، اقتصادی و سیاسی و مذهبی این دوره در نواحی زاگرس مرکزی (جنوب استان چهارمحال‌و‌بختیاری) بسیار محدود و در بسیاری از موارد ناقص است. حجم زیادی ازاطلاعات موجود درخصوص ویژگی‌های فرهنگ لپویی منطقه بختیاری مربوط به گزارشات قدیمی زاگارل است، که از این گزارشات به‌عنوان منبع اطلاعاتی مقالات متعددی استفاده شد. نتایج برخی مقالات منتشرشده با یافته‌های جدید ناهمگونی محسوسی دارد. در این پژوهش قصد داریم با اتکا بر یافته‌های باستان‌شناختی جدید، ضمن معرفی مشخصه‌های سفال لپویی جنوب زاگرس مرتفع، پراکنش و حوزه نفوذ و گسترش این فرهنگ را در این محدوده مورد بازنگری قرار دهیم. طبق نتایج بررسی‌های میدانی و مطالعات گونه‌شناسی و طبقه‌بندی یافته‌های فرهنگی (سفال) که یکی از نگارندگان در بخش جنوبی چهارمحال‌و‌بختیاری انجام داده است، سفال لپویی در منطقه موردمطالعه در دو گروه ظریف و خشن قابل طبقه‌بندی است که طبق مقایسات صورت گرفته مشابهت بسیار زیادی با سفال لپویی فارس دارد. با توجه به یافته‌های سطحی بررسی میدانی از تعداد 27 محوطه باستانی، که برخی از آنها دربردارنده‌ی شواهد استقراری از دوره نوسنگی تا دوران اسلامی هستند، سفال شاخص دوره لپویی به دست آمده است. بنابر نقشه موجود درخصوص الگوی پراکنش محوطه‌های لپویی حوزه نفوذ فرهنگ لپویی علاوه بر منطقه فارس (زاگرس جنوبی) تا بخش‌هایی از زاگرس مرکزی (مرتفع) و جنوبی‌ترین بخش آن، که هم‌مرز با خوزستان می‌باشد، گسترش یافته است.

Keywords

Main Subjects