Analysing the Role of Environmen in the Parthian Settlements Distribution: A Case Study in the Chelchay River Drainage, Minodasht, Golestan, Iran

Authors

دانشکده هنر و معماری

Abstract

The great Gorgan plain was considered as one of the significant area in Parthian and Sassanid empires because of its good climate and strategic location. The Chelchay River drainage in Minodasht in the east margin of the Gorgan plain located to forming a particular cultural landscape in the region since it had two different natural views: plain and jungle mountain. Both environment potential and cultural richness as well as historical area which were identified in archaeological investigation have provided an appropriate base for landscape archaeological studies. In systematic archaeological investigations with the aim of the study of the role of environmental components in the distribution of Parthian settlements which were undertaken on Fall, 2016, 110 zones were identified, among which 80 zones were belonged to Parthian period. This number advocates not only the significant role but also the strategic position and favorable environment of this region in the survey of cultural history of Iran in Parthian period. The most important question of the research it could mention to the way of forming and distribution of settlement, the affection factor in finding location, and also the recognition of the settlement pattern in Parthian at region. One of the new approaches in Archaeology is the Landscape Archaeology which studies the relationship between the environment and settlement factors. Applying the Landscape Archaeology in this article, it is endeavored to identify and reconstruct the effective environmental variants and patterns in the distribution of Parthian settlements in the region. In this regard, using GIS, archaeological data of Minodasht was put in the context of environment, and the output maps illustrate that the altitude and connecting roads factors are the most effective environmental characteristics in the distribution pattern; Altitude and roughness are important faction in distribution of Parthian settlements in the Chelchay River drainage. Minodasht county is consist of two sections of plain and intermountain vallies from the topographic point of view. According to the distribution maps, Parthian inhibition prefers to establish their settlements in both plain and foothill areas. On the other hand, the specific geographical situation of Minodasht (as one of part of Hirkan land), in the middle of central Asia and Iranian plateau, makes it as the intermediate region in economic, political and cultural trades. Passing one of paths of the Silk roods from Hirkan region which was also referred by Historical documents, is considered as an affirmation on this interacting role and intervention in the region. About the life of Parthian inhibitions in the Chelchay River drainage, it could be concluded that locating on the extension of Alborz Mountains caused easy access of water source (such as Chelchay River and Narmab river sand spring) for the region. Other significant factors in the life of inhabitants are altitude, slope gradient and its direction. The altitude of the investigation is being about 60 to 1300 meters asl.,which indicate that this region was considered foothill and plain and also the slope gradient in most of region is less than 10degree. Aforementioned factors demonstrate that the life of Parthian inhibition to minodasht was base on agriculture and ranching. Generally, according to the mention factors and the landscape of the investigation site, the distribution of settlement in mountain area was liner, in the extension of river and interacting road which had affective role on security of inter –plain settlement. In the plain section, Parthian settlement with the average of 3 hectares, was village and less population center which were formed around Dasht Halghe. It could be said that the Central Place Models is the pattern of the region.

Keywords

Main Subjects

References

- اوستا؛ کهن‌ترین سرودها و متن‌های ایرانی، 1371، به‌کوشش: جلیل دوستخواه، تهران: نشر مروارید.
- استرابون؛ 1381، جغرافیای استرابو، ترجمه‌ی همایون صنعتی‌زاده، تهران: انتشارات موقوفات ایرج افشار.
- اشمیت، ف. اریک، 1376، پرواز بر فراز شهرهای باستانی ایران، ترجمه‌ی آرمان شیشه‌گر، تهران: انتشارات سازمان میراث‌فرهنگی کشور.
- بارتولد، 1386، تذکره‌ی جغرافیای تاریخی ایران، ترجمه‌ی حمزه سردادور، تهران: نشر توس.
- برهانی، محمدمهدی، 1384، «پروژه بررسی و شناسایی باستان‌شناسی شهرستان مینودشت»، اداره میراث‌فرهنگی استان گلستان (منتشر نشده).
- پاشایی، عباس، 1375، «گاه‌شناسی تغییرات شرایط جوی هولوسن در شمال خاوری ایران (دشت گرگان)»، مجله‌ی علوم‌زمین، سال پنجم، شماره‌ی 19، صص: 42-51.
- حسین‌زاده کرمانی، محمود، 1389، «بررسی متغیرهای محیطی و اقلیمی مؤثر بر گسترش کشت پنبه در استان خراسان رضوی در محیط GIS»، پایان‌نامه‌ی کارشناسی‌ارشد، دانشگاه سیستان و بلوچستان (منتشر نشده).
- حصارنوی، علیرضا، 1388، «بررسی و شناسایی باستان‌شناسی حوضه‌ی سد نرماب شهرستان مینودشت»، تهران: پژوهشکده باستان‌شناسی (منتشر نشده).
- خاراکسی، ایزیدور، 1390، ایستگاه‌های پارتی، ترجمه‌ی فیروز حسن‌عزیز، تهران: انتشارات گنجینه هنر- مؤسسه‌ی فرهنگی ایکوموس.
- دارمستتر، جیمز، 1382، مجموعه قوانین زردشت یا وندیداد اوستا، ترجمه‌ی موسی جوان، ویراستار: علی اصغر عبداللهی، تهران: دنیای کتاب.
- دیاکونف، میخائیل، 1380، تاریخ ماد، ترجمه‌ی کریم کشاورز، تهران: انتشارات پیام.
- رازجویان، محمود، 1379، آسایش در پناه باد، تهران: دانشگاه شهید بهشتی.
- رهنمایی، محمدتقی، 1369، مجموعه مباحث و روش‌های شهرسازی، تهران: وزارت مسکن و شهرسازی.
- زنده‌دل، حسین، 1379، مجموعه راهنمای جامع ایرانگردی- استان گلستان، تهران: نشر ایرانگردان.
- سرشوق، مژگان، صالحی، محمدحسین، و بیگی، حبیب‌الله، 1391، «اثر جهت و موقعیت شیب بر توزیع اندازه‌ی ذرات خاک در منطقه چلگرد استان چهارمحال بختیاری»، مجله‌ی پژوهش‌های حفاطت آب و خاک، جلد نوزدهم، شماره‌ی سوم، صص: 77-98.
- علیزاده، عباس، 1380، تئوری و عمل در باستان‌شناسی، تهران: سازمان میراث‌فرهنگی.
- فروتن، اشکان، 1390، تاریخ، سرزمین، فرهنگ: شهرنامه‌های استان گلستان- مینودشت، تهران: نشر رسانش.
- فرهنگ جغرافیایی رودهای کشور، 1382، تهیه‌کننده: سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح، تهران: انتشارات سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح، جلد دوم.
- کریمی، جلال، و فرج‌زاده‌اصل، منوچهر، 1383، «تحلیل الگوهای فضایی استقرارگاه‌های باستانی دشت میاناب شوشتر با کاربرد سنجش از دور و سیستم‌های اطلاعات جغرافیایی»، فصلنامه مدرس علوم انسانی، دوره‌ی 8، شماره‌ی 4، صص: 113-126.
- کمبریج. 1380، تاریخ ایران – از سلوکیان تا فروپاشی ساسانیان، ترجمه‌ی حسن انوشه، تهران: امیرکبیر.
- کیانی، محمدیوسف، 1354، گزارش مقدماتی بررسی‌های دشت گرگان، گزارش سومین مجمع سالانه‌ی کاوش‌ها و پژوهش‌های باستان‌شناسی ایران.
- گریک، دیوید، 1388، مقدمه‌ای بر جغرافیای کشاورزی، ترجمه‌ی علیرضا کوچکی و همکاران، خراسان رضوی: دانشگاه فردوسی مشهد.
- مارکوارت، یوزف، 1373، ایرانشهر بر مبنای جغرافیای موسی خورنی، ترجمه‌ی مریم میراحمدی، تهران: انتشارات اطلاعات.
- محمودی، فرج‌الله، 1378، ژئومورفولوژی اقلیمی، تهران: انتشارات پیام‌نور.
- مهرآفرین، رضا، و وثوق‌بابایی، الهام، 1395، «گزارش بررسی و شناسایی استقرارهای باستانی حوضه‌ی رودخانه‌ی چهل‌چای–مینودشت»، تهران: پژوهشکده باستان‌شناسی (منتشر نشده).
- نارمن شارپ، رلف، 1388، فرمان‌های شاهنشاهان هخامنشی،تهران: نشر پازینه، چاپ سوم.
- واندنبرگ، لویی، 1340، باستان‌شناسی ایران باستان، ترجمه‌ی عیسی بهنام، تهران: دانشگاه تهران.
 
- Arne, 1954, Excavation at shah tepe-Iran, Stockholm.
- Anabestani, A. A., 2011, “The Role of Natural Factors in Stability of Rural settlements (Case study : Sabzavar country)”, Geography and environmental planning 40(4): 89-104
- Boone, J. L., 1994, IS it evolution yet? Critique of Darwinian archaeology, Paper present at the 59th Annual meeting of the society for American archeology, Anaheim.
- Boucharlat, R. & Lectome,O., 1987, Fouilles de Tureng tepe, Sur la direction jean deshayes I. les periods sassanided et Islamiques. D' Archeologie orientale universite de paris.
- Clarke, D. L., 1976, Spatial analysis in Archaeology, Cambridge university press.
- Deetz, J., 1990, “Landscapes as cultural statement”, In: Kelso, W.M and Most, R.(eds.), Earth patterns : Essays in landscape Archeology, University press of Virginia, Charlottesville and London: pp 2-4
- Kowalewski, S. A., 2008, “Regional settlement pattern studies”, Journal Archaeol res, Vol 16 : 225-258.
-Sauer, E., Omrani Rekavandi, H., Wilkinson, T. j. & Nokandeh, J., 2012, Persian Imperial power in late antiquity Oxford: oxbow Books.

Files

Share

How to cite

Statistics