Historical Geography of Shahr-e Babak and Rudan (Rafsanjan); The Frontier Landscape of Fars and Kerman State During the Islamic Period

Author

Assistant Professor, Department of Archaeology, Art University of Isfahan.

Abstract

The present study based on classical texts concentrates on the frontier region separating Fars from Kerman during Islamic periods. The two major nearby administrative centers in this region were Rudan (Rafsanjan) and Shahr-e Babak on the eastern and western side of the mountain that forms a natural barrier separating these two state. The lower height of the northern part of this mountain create the only natural path, which at least from the early Islamic period had been the connecting corridor between the two states of Fars and Kerman. The path was One of the important attributes of the region its cities, and caused it to be mentioned in many geographical texts of the Islamic period. However, following the establishment of the national government by the Safavid dynasty and the diminishing and changing of the interstate borders, the path lost its importance. This situation has caused the administrations of Rafsanjan and Shahr-e Babak to undergo many changes and with the strengthening of one of these two states, the other would be annexed to it. On account of geographical sources, the most important city center in the area was Rudan, the location of which is unclear. There were also about ten other cities that we have little information about, and in many cases their exact location is unknown. This studies attempts to locate the missing cities in the region based on the textual and archaeological sources by regarding Shahr-e Babak as a Rostaq and Rudan as a Nahiya that belongs Fars and Kerman states respectively. The evidence in written source shows how awareness of geographical infrastructures and their potential let to the prosperity of a region that ensured security on the border of the tow important provinces of Fars and Kerman. 
Keywords: Historical Geography, Lost Cities, Archaeology of Borders, Route, Fars State, Kerman State, Rudan (Rafsanjan), Shahr-e Babak.
 
Introduction
It is by Looking at the geographical setting and historical landscape of the region in two different scales that we would be able to understand why this particular stretch of mountain had been chosen as a border area. In the large scale we need to understand the interstate dynamic between Fars and Kerman and, in the small scale the interaction between two administrative centers, namely Shahr-e babak and Rafsanjan.
 
Main Text
The mountain between Fars and Kerman which is part of the Zagros range stretches from northwest to the southeast. The northern parts of which formed a natural barrier and a frontier region separating tow state of Fars and Kerman. The frontier characteristic of the region lasted for about 900 years after the invasion of Arabs, when the interprovince borders were very importance. The mountains around Sarcheshmeh and Pa-qale, have a lower height and create a natural path connecting two important state, namely “Ayalat-e Fars” and “Ayalat- e Kerman”. The lower height of mountains is one of the main connecting road between Fars and Kerman passed. On account of geographical sources, the route started from the city of Estakhr or Shiraz in Ayalat-e Fars and after passing through several Manzels arrived to either Srijan the old capital or Bardsir the new capital of Ayalat-e Kerman. One of the halts that is mentioned on the route is Chahak before Shahr-e babak and from shahr-e babak the route continued to Dehshotoran, Rudan and Bardsir or sirjan. By the Safavid period and the formation of central government, the route had lost its strategic importance, however, it was still frequented and travelers such as Henry Pottinger, Percy Sykes, Beresford Lovett, and Wilhelm Tomaschek described the route and the related cities and villages.
The two major nearby administrative centers are Rafsanjan and Shahr-e Babak on the eastern and western side of the mountain respectively. The strategic location of the region had the governors of the two centers to constantly competing over the border region which remained the case during the Islamic era in both pre- and post-Mongol periods.
The pre- Mongol geographical texts such as those of Ebn- khordadbeh, Estakri, Ebn- Hoghol, Maghdasi Ebne Balkhi and the unknow writer of Hodod alalam, mentioned the city and rostag of Shahre- babak as a part of Khore Estakhr in ayalat-e Fars. However, in the post-Mongol sources such as Semt ol ola and Nozhat ol gholob Shahr-e babak is considered as a part of Kerman state. Shar-e babak, in general, remained part of the Kerman borderline during Al-e Mozafar and Timurid periods when the border area between Fars, Kerman and Yazd was marked with many conflicts and battles among different contenders. 
Rafsanjan, the other administrative center was called Rudan up to 14th century. The geographical sources of the 10th century identify Rudan as a part of Kerman which by then had turned among the three largest part of Estakr. In the 11th century and during the reign of Seljuks of Kerman, Soltan Qaverd amassed a lot of power until he succeeded in conquering Shiraz for a short time. Qaverd power led to changes in the borders between Kerman and Fars states and Rudan was once again added to Kerman and has remained so up until today. Thus Rudan like Shahr-e Babak was under the control of Fars and Kerman states; however, because of its location in the eastern side of the mountain, Rudan was often under the control of Kerman. In general, Rudan was a more important urban center and it seem that the Pa qala area where the fortress located was, at least up to the 12th century and before the Qoz invention, under the administrative control of Rudan.
Therefore, we can see that these two administrative centers and Their cities are situated in a strategic border area between two important states that even in the Qajar sources, when the interprovince borders had lost their importance, is mentioned as a border area. Thus, each ruler that could have control over this area undoubtedly increased his power over other part of Fars and Kerman, and it was important enough that could sustain several cities in the region. In the history of this border region during the Islamic era, two periods stand out. The first begins from the 10th century and ends in the 12th century, when the state of Rudān was at the height of prosperity. The second period is during the 14th and 15th centuries and before the establishment of the Safavid central government. In the second period, the region witnessed the rise of Muzaffarid dynasty followed by the Timurids in Fars and Kerman, and was marked with the many conflicts and battles among different contenders, which added to the geopolitical significant of the region.
 
Conclusion
Having this border area, not only provided control over the Shahr-e Babak or Rfsanjan but also enabled governor to have other part of Kerman and Fars and also closely monitored the transit between Fars and Kerman. Looking at the current map of Rafsanjan and Shahr-e Babak shows that how the discussed area was chosen consciously as a border region between two state of Fars and Kerman. identify the lost cities of this strategic area and estimating the location of them on map show the importance of this range in Islamic era. Having this part of land would bring considerable power and unable commanders to control transit and benefit from all the natural and political potential of the border territory.

Keywords

Main Subjects

References

- ابن‌بلخی، 1384، فارس‌نامه. به‌کوشش: لسترنج، تهران: اساطیر.
- ابن‌حوقل، 1992، صورۃ‌الارض. تصحیح: ج. ح. کرامرز، بیروت: دارالمکتبه الحیاۃ.
- ابن‌خردادبه، 1889، المسالک و الممالک. تصحیح: دخویه، لیدن: بریل.
- ابن‌خلکان، ابوالعباس شمس الدین احمد، بی‌تا، وفات الاعیان و انباء ابناء الزمان. حققه احسان عباس، بیروت: دارصادر.
- ابن‌رسته، ابی علی احمد بن عمر، 1892، الاعلاق النفیسه. تصحیح: دخویه، لیدن: بریل.
- ابن‌فقیه الهمذانی، ابی‌بکر احمد بن محمد، 1416، البلدان. بیروت: عالم الکتاب.
- ادریسی، محمد بن محمد، 1388، ایران در کتاب نزهةالمشتاق. ترجمه‌ی عبدالمحمد آیتی، تهران: بنیاد ایران‌شناسی.
- اصطخری، ابواسحق ابراهیم بن محمد فارسی، 1927، مسالک الممالک. تصحیح دخویه، لیدن، بریل.
- اصطخری، ابواسحق ابراهیم بن محمد فارسی، 1347، مسالک و ممالک. به‌کوشش: ایرج افشار، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
- اصطخری، ابواسحق ابراهیم بن محمد فارسی، 1373، ممالک و مسالک. ترجمه‌ی عبدالله تستری، به‌کوشش: ایرج افشار، تهران: بنیاد موقوفات محمود افشار.
- اعتمادالسلطنه، محمد حسن خان، 1366، مرآت البلدان. تصحیح: عبدالحسین نوایی و هاشم محدث، تهران: دانشگاه تهران.
- باستانی‌پاریزی، محمدابراهیم، 1383، یعقوب لیث. تهران: نشر علم.
- بغدادی، صفی‌الدین عبد المومن بن عبد الحق، 1373، مراصد الاطلاع علی اسماء الامکنه و البقاع. تحقیق و تعلیق: علی محمد البجاوی، دارالاحیاء الکتب العربیه.
- بهرامی‌احمدی، حمید، 1371، شهرهای گمشده پژوهشی در جغرافیای تاریخی رفسنجان. تهران: اطلاعات.
- پاتینجر، هنری، 1348، مسافرت سند و بلوچستان؛ اوضاع جغرافیایی و تاریخی. ترجمه‌ی شاهپور گودرزی، تهران: کتابفروشی دهخدا.
- جیحانی، ابوالقاسم بن احمد، 1368، اشکال العالم. ترجمه‌ی علی بن عبدالسلام کاتب، مشهد: آستان قدس رضوی.
- حاجی‌خلیفه، کاتب چلبی، مصطفی بن عبدالله، 1145، جهان‌نما. استانبول: چاپ ابراهیم متفرقه.
- حافظ‌ابرو، شهاب‌الدین عبدالله بن لطف الله، 1375، جغرافیای حافظ ابرو. تصحیح: صادق سجادی، تهران: میراث مکتوب.
- حمیری، محمد بن عبد المنعم، 1984، الروض المطارفی خبر الاقطار. حققه: احسان عباس، لبنان: مکتبه.
- حسینی‌فسایی، حاج میرزاحسن، 1376، فارس‌نامه ناصری. تصحیح: منصور رستگار فسایی، تهران: امیرکبیر.
- حسینی‌موسی، زهرا، 1382، شهربابک، سرزمین فیروزه. کرمان: مرکز کرمان‌شناسی.
-حموی، یاقوت، 1995، معجم البلدان. بیروت: دارالصادر.
- دانشیار، مرتضی، 1394، «رفسنجان». در: دانشنامه‌ی جهان اسلام، جلد 20، نسخه‌ی برخط.
- دمشقی، محمد بن ابیطالب، 1382، نخبه الدهر فی عجائب البر و البحر. ترجمه‌ی حمید طبیبیان، تهران: اساطیر.
- زاوش، محمد، 1375، کانی‌شناسی در ایران قدیم. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
- سایکس، پرسی، 1363، سفرنامه ژنرال سر پرسی ساکس یا یازده هزار میل در ایران. ترجمه‌ی حسین سعادت‌نوری، لوحه.
- سجادی، صادق، 1383، «آل‌بویه». در: دایرةالمعارف بزرگ اسلامی، جلد اول، تهران: بنیاد دایرة‌المعارف بزرگ اسلامی، صص: 633-629.
- شبانگاره‌ای، محمد علی بن محمد، 1363، مجمع الانساب. تصحیح: میرهاشم محدث، تهران: امیرکبیر.
- شوارتس، پاول، 1372، جغرافیای تاریخی فارس. مترجم: کیکاوس جهانداری، تهران: انجمن آثار و مفاخرملی.
- شیروانی، حاجی ز‌ین العابد‌ین، 1339، ر‌یاض السیاحه. تصحیح: اصغر حامد ربانی، تهران: کتابفروشی سعد‌ی.
- صادقی‌اصفهانی، میرزا محمدصادق، 1377، خاتمه شاهد صادق. تصحیح: میرهاشم محدث، تهران: مجلس شورای اسلامی.
- طالع، هوشنگ، 1387، تاریخ تجزیۀ ایران دفتر سوم مرزهای باختری ایران. رشت: سمرقند.
- طوسی، خواجه نصیرالدین، 1363، تنسوخ‌نامه ایلخانی. مقدمه و تعلیقات: محمدتقی مدرس‌رضوی، تهران: اطلاعات.
- عبدالهی‌نیا، علی، 1384، تاریخ رفسنجان. کرمان: مرکز کرمان‌شناسی.
- فرهنگ جغرافیایی ایران. جلد دهم، استان اصفهان، 2535، سازمان جغرافیایی کشور.
- فرهنگ جغرافیایی ایران. جلد هشتم، استان کرمان و مکران، 2535، سازمان جغرافیایی کشور.
- فرهنگ جغرافیایی ایران. جلد هفتم، استان فارس، 2535، سازمان جغرافیایی کشور.
- قاسمی، هوشنگ، 1391، «رفسنجان». در: دایرةالمعارف تشیع، جلد هشت، تهران: حکمت، صص: 295-292.
- قدامه بن جعفر، 1889، کتاب الخراج. تصحیح: دخویه، لیدن: بریل.
- کتبی، محمود، 1335، تاریخ آل‌مظفر. مصحح: عبدالحسین نوایی، تهران: کتاب فروشی ابن‌سینا.
- لسترنج، گای، 1337، جغرافیای تاریخی سرزمین‌های خلافت شرقی. ترجمه‌ی محمود عرفان، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
- محرابی کرمانی، 1330، تذکره الاولیای محرابی کرمانی یا مزارات کرمان. تصحیح: سید محمد هاشمی‌کرمانی، چاپخانه‌ی مجلس.
- محمد بن ابراهیم، 1343، سلاجقه و غز در کرمان. تصحیح: محمدابراهیم باستانی‌پاریزی، تهران: طهوری.
- محمد بن عبد المنعم حمیری، 1984، الروض المطارفی خبر الاقطار. حققه: احسان عباس، مکتبه لبنان.
- مرعشی‌صفوی، میرزا خلیل، 1362، مجمع التواریخ. تصحیح: عباس اقبال، سنایی- طهوری.
- مستوفی بافقی، 1390، مختصر مفید. تصحیح: ایرج افشار، تهران: بنیاد موقوفات افشار.
- مستوفی بافقی، بی‌تا، محمد مفید، جامع مفیدی. تصحیح: ایرج افشار، تهران: چاپخانه رنگین.
- مستوفی‌قزوینی، حمدالله، 1362، نزهةالقلوب. تصحیح: گای لسترنج، تهران: دنیای کتاب.
- مقدسی، ابوعبدالله محمد بن احمد، 1906، احسن التقاسیم فی معرفه الاقالیم. تصحیح: دخویه، لیدن: بریل.
- مهدوی شهربابکی، 1327، محمد. بی‌نا.
- بی‌نا، 2535، تاریخ شاهی. تصحیح: محمدابراهیم باستانی‌پاریزی، تهران: بنیاد فرهنگ.
- بی‌نا، 1340، حدود العالم من المشرق الی المغرب. به‌کوشش: منوچهر ستوده، تهران: دانشگاه تهران.
- ناصرالدین منشی کرمانی، 1362، سمط العلی الحضره‌ی العلیا در تاریخ قراختاییان کرمان. تصحیح: عباس اقبال، تهران، اساطیر.
- ناصری‌طهرانی، محبوبه، 1386، «گزارش گمانه‌زنی و کاوش شهر اناس رفسنجان». اداره کل میراث فرهنگی استان کرمان (منتشر نشده).
- نطنزی، معین‌الدین، 1383، منتخب التواریخ معینی. تصحیح: پروین اصطخری، تهران: اساطیر.
- وزیری، احمد علی خان، 1376، جغرافیای کرمان به ضمیمه رساله دهات کرمان. تصحیح: محمدابراهیم باستانی‌پاریزی، تهران: انجمن آثار و مفاخر ملی.
- وزیری‌کرمانی، احمدعلی‌خان، 1340، تاریخ کرمان (سالاریه). تصحیح، تحشیه و مقدمه‌: محمدابراهیم باستانی‌پاریزی، تهران: دانشگاه تهران.
- نقشه‌های 25000/1 سازمان نقشه‌برداری کشور برگه‌های شماره‌ی I NW 7050 و I NE7050 و II SW7050 و II SE7050 و نقشه‌های 250000/1 سازمان جغرافیای نیروهای مسلح برگه‌های شماره‌ی NH 40-5 و NH 40-6 و NH 40-9 و NH 40-10.
 
- Alai, C., 2005, General Map, of Persia 1477-1925. Leiden: Boston.
- Alai, C., 2010, Special maps of Persia 1477-1925, Leiden: Boston, Brill.
- Gyselen, R., 1989, La géographie administrative de l'empire Sassanide. Les témoigrages sigillographiques, Paris.
- Houtum, S., 1881, “Reisen im südlichen Persien 1879: Zeitschr”. der Gesellschaft für Erdkunde zu Berlin XVI, berlin, pp. 307-366
- Lovett, J. St. & Smith, E., 1876, Eastern Persia, vol.1, The Geography, Macmillan, London.
- Mackenzie, D. N., 1971, A Concise Pahlavi Dictionary. London: oxford university press.
- Miller, K. & Heinz, G., 1986, Mappae Arabicae Tafelbd. Tübinger Atlas des Vorderen Orients / Beihefte / B, 65., Weisbaden, L. Reichert.
- Miri, N., 2007, “Administrative and Historical Geography of Fars Province During the Sasanian and Early Islamic Period”, A thesis submitted in fulfillment of the requirements for the degree of Doctor of Philosophy Department of Archaeology University of Sydney, Unpublished.
- Tomaschek, W., 197), Zur historischen Topographie von Persien. Osnabrück, Biblio-Verl.
- Yamauchi, K., 1993, The Vocabulary of Sasanian Seals. Japan.

Files

Share

How to cite

Statistics