Khān Lanjān Town: Locating, Characteristics and Its Place in Alanjān Rostaq of Isfahān from the Early Islamic to the Seventh Century A.H.

Authors

1 Department of Archeology, Department of Archeology, Faculty of Literature and Humanities, University of Tehran, Tehran, Iran

2 Associate Professor, Department of Archeology, Faculty of Literature and Humanities, Shahrekord University, Shahrekord, Iran.

Abstract

Based on historical documents, “Khān Lanjān” was one of the ancient and peripheral settlements in south of Isfahān city that had flourished as an Islamic town in the center of “Alanjān Rostaq” or Lanjān district from the early Islamic to 7th century AH. Despite the importance of Khān Lanjān town, most prior researchers have focused on the Khān Lanjān mountainous fortress and there are still some ambiguities about the Khān Lanjān town’s location and military, economic and social structure and also decline factors.While investigation of the characteristics of Khān Lanjān town as a case study of surrounding settlements can be used as a model for study and analyze of these kinds of Islamic settlements in Iran. Hence the present paper try to examine structure and evolutions of this town by using data obtained from written sources, archaeological survey and remote sensing and by a descriptive-analytical method. Moreover, it has been attempted to suggest the location and approximate extent of Khān Lanjān town. The results show that contrary to previous studies, Khān Lanjān town did not correspond to the Firūzān town’s location and it was located in the south of Qaleh Bozi mountain where environmental potentials and strategic location, such as direct access to Zāyandeh rūd water and ancient routes of Fars and Bakhtiari and also adjacent to Khān Lanjān mountainous castle, had an effective role in growth and prosperity of this town from agricultural, commercial and defensive aspects. According to the theory of “urban network”, Khān Lanjān town was considered as a subordinate of Isfahan city from political dimension during its life, but in the regional level of Lanjān district, this town had a central role and has involved in the management of surrounding micro and macro scale settlements. The destruction Khān Lanjān fortification and the selection of Firūzān as the center of Lanjān district in the Il-Khānid period were main agents in gradual decline of Khān Lanjān town.
Keywords: Isfahān, Alanjān Rostaq, Khān Lanjān Town, Zāyandehrūd River, Urban Network.
Introduction
Many researchers have focused on the types of Islamic settlements and offered different opinions in this field. It is clear that all settlements have not been created under same factors and in each case, political, military and economic equations have had special effects in Islamic settlements creation, extent and reputation. However, to ease management and administrative affairs, there was a kind of hierarchy for human settlements in the Islamic world. One of the valid written sources in this field is the book of Ahsan Al-Taqāsim fi Marifat al-Aqalim by al-Muqaddasi (4th/10thcentury) which based on general criteria, classified Islamic settlements into 5 groups: first, “Mesr” or megacity, second,”Qasabah” or the state capital, third, “Madinah” or town, fourth “District” or rural areas and finally “Den” or village.
 The Khān Lanjān settlement which is the subject of this paper, during its life was considered as a “Madinah” or “town” in the center of the “Alanjan district” but politically was one of the subordinates of Isfahan “Qasbeh”.
Le Strange introduced Khān Lanjān town just based on written sources and he believed that the location of Khān Lanjān correspond to the Firuzan, an Il-Khanid town in the north of Qaleh Bozin mountain (Le Strange,1905). Then, Stern one of the first researchers who attempted to study Islamic cities using historical data and archaeological evidences surveyed this site in 1965. He suggested that the possible location of Khān Lanjān town was in the north of Khān Lanjān castle and around the current Felavarjān city (Stern, 1971: 46). However, there are still questions and ambiguities about the Khān Lanjān town place in the Lanjan region, its spatial extent and also factors affecting growth and decline of this settlement. Answering to the raised questions and studying the Khān Lanjān town as a case study of settlements around large cities(such as Isfahan) with agricultural economics can be used as a suitable model for investigation and analysis of these types of settlements in Iran during the early and medieval  Islamic period.
 
Accordingly, the Objectives of This Paper Are

Recognizing main agents in development and then gradual decline of Khān Lanjān town. 2. Proposing the approximate location and extent of Khān Lanjān town. 3. Study of the Khān Lanjān town place at the micro level and among the settlements in Lanjān district and at the macro level and in relation to the Isfahan city.

Based on mentioned goals, the authors intend to prove the claim that Khān Lanjān located in the south of Qala-e-Bezi Mountain and environmental potentials and strategic location led to selection of this town as a military, commercial and cultural center in Alanjān Rostaq before the Il-khanid rule in 7th/13th century. It has been attempted to study Khān Lanjān town using data obtained from written sources, archaeological survey in 2015 and remote sensing methods.
 
Conclusion
The results show that Khān Lanjān town did not correspond to Firūzān and it was located in the South of Qaleh Bozi Mountain. Some facilities in this place, such as access to permanent Source of Zāyandeh rūd water and Fars and Bakhtiari ancient routes and also adjacent to Khān Lanjān mountainous fortress had an effective role in growth and prosperity of Khān Lanjān town. The destruction of the mountainous Khān Lanjān fortification and development of the Il-khnid town, Firūzān in the north of Qala-e-Bazi mountain are the main causes of Khān Lanjān town town decline.

Keywords

References

- ابن‌اثیر، علی بن محمد، 1383، تاریخ کامل. مترجم: حمیدرضا آژیر، جلد دوازدهم، تهران: نشر اساطیر.
- ابن‌اثیر، علی بن محمد، 1388، تاریخ کامل. مترجم: حمیدرضا آژیر، جلد چهاردهم، تهران: نشر اساطیر.
- ابن‌خرداذ به، عبیدا لله بن عبدالله، 1306ه‍.ق./ 1889م.، مسالک و الممالک. تصحیح: دخویه، لیدن: بریل.
- ابن‌رسته، احمد بن عمر، 1408 ه‍..ق.، الاعلاق النفیسه. بیروت: داراحیا التراث عربی.
- ابن‌رسته، احمد بن عمر، 1365، الاعلاق النفیسه. مترجم: حسین قره‌چانلو، تهران: انتشارات امیرکبیر.
- ابن‌حوقل، ابوالقاسم، 1345، صورةالارض. مترجم: جعفر شعار، تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
- ابن‌مسکویه، احمدبن‌محمد، 1376، تجارب‌الامم. ترجمۀ علینقی منزوی، تهران: توس.
- ابونعیم، احمدبن عبدالله، 1410 ه‍.ق.، ذکر اخبار أصبهان. بیروت: دارالکتب العلمیه.
- ابونعیم، احمدبن عبدالله، 1377، ذکر اخبار اصفهان. مترجم: نورالله کسائی، تهران: انتشارات سروش.
- اشرف، احمد، 1353، «ویژگی‌های تاریخی شهرنشینی در ایران دوران اسلامی». نامه علوم اجتماعی، شمارۀ 4، صص: 7-49
- اصطخری، ابواسحق ابراهیم، 1340، مسالک و الممالک. به‌کوشش: ایرج افشار، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
- حمزۀ اصفهانی، حمزه بن حسن، 1340 ه‍.ق.، تاریخ سنی ملوک الأرض و الأنبیاء. برلین: مطبعة کاویانی.
- افشار، ایرج، 1355، المختارات من الرسائل. به‌کوشش: غلامرضا طاهر، تهران: بنیاد موقوفات افشار.
- افضل‌الملک، میرزا غلامحسین، 1380، سفرنامه اصفهان. تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
- آوی، حسین‌بن‌محمد، 1385، ترجمۀ محاسن اصفهان،. به‌کوشش: عباس اقبال آشتیانی، اصفهان: سازمان فرهنگی تفریحی شهرداری ‌اصفهان.
- البغدادی، صیفی‌الدین، 1992، مراصد الاطلاع. جلد اول، تحقیق و تعلیق: علی محمد البجاوی، بیروت: دارالجیل.
- بلاذری، احمد بن یحیی، 1367، فتوح البلدان. مترجم: دکتر محمد توکل، تهران: نشر نقره.
- بیگلری، فریدون؛ مشکور، مرجان؛ شیدرنگ، سونیا؛ جاوری، محسن؛ یزدی، مهدی؛ تنگبرگ، مارگارتا؛ بحرالعلومی شاپورآبادی، فرانک؛ درویش، جمشید؛ و طاهری، کمال؛ 1393، «قلعه‌بزی، شواهدی جدید از استقرارهای اواخر دورۀ پارینه‌سنگی میانی در حوضۀ زاینده‌رود». پژوهش‌های باستان‌شناسی ایران، صص: 7-26
- جعفری‌زند، علیرضا، 1381، اصفهان پیش از اسلام. تهران: انتشارات آن.
- حدود العالم من الشرق الی المغرب، 1372، مؤلف ناشناس، مترجم: میرحسین شاه، تهران: دانشگاه الزهرا.
- حسینی‌ابری، حسن، 1379، زاینده‌رود از سرچشمه تا مرداب. اصفهان: گل‌ها.
- حموی، یاقوت‌بن‌عبدالله، 1397 ه‍.ق.، معجم البلدان. بیروت: دارصادر.
- سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح، 1377، نقشۀ توپوگرافی مبارکه(5000 :1). کد نقشه: 6354، برگ 4.
- سرفراز، علی‌اکبر، 1346، «گزارش بررسی لنجان اصفهان». مرکز اسناد و مدارک میراث‌فرهنگی، کد 236.
- شفقی، سیروس، 1381، جغرافیای اصفهان. اصفهان: انتشارات دانشگاه اصفهان.
- صفا، ذبیح‌الله، 1355، تاریخ ادبیات ایران. تلخیص: محمد ترابی، تهران: نشر فردوس.
- قبادیانی، ناصرخسرو، 1384، سفرنامۀ ناصرخسرو. تهران: انتشارات اساطیر.
- کارنامۀ اردشیر بابکان، 1386، به‌کوشش: بهرام فره‌وشی، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
- کریمی، محمد، 1349، «زمین‌شناسی فیزیکی زاینده‌رود (از مبارکه تا ورنامخواست)». پایان‌نامۀ کارشناسی، دانشگاه اصفهان (منتشر نشده).
- کریمی، اسماعیل، 1382، مبارکه در گذرگاه تاریخ. قم: ام‌ابیها.
- کمالی‌زاد، ژاله؛ محمودآبادی، سیداصغر؛ و رضائی، احمد، 1390، «بررسی تاریخی و باستان‌شناختی قلعۀ خان‌لنجان(قلعه‌بزی) اصفهان». مرمت آثار و بافت‌های تاریخی فرهنگی، شمارۀ 2، صص: 63-74.
- کمالی‌زاد، ژاله، 1397، رستاق لنجان اصفهان: درآمدی بر تحولات زیست‌محیطی و معیشتی منطقۀ لنجان در دوران اسلامی. اصفهان: سازمان فرهنگی تفریحی شهرداری ‌اصفهان.
- گرابار، اَلگ، 1390، شهر در جهان اسلام. مترجم: مهرداد وحدتی‌دانشمند، تهران: بصیرت.
- لسترنج، گای، 1377، جغرافیای تاریخی سرزمین‌های خلافت شرقی. مترجم: محمود عرفان، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
- مافروخی، مفضل بن سعد، 1352، محاسن اصفهان. تصحیح: سید جلال‌الدین الحسینی الطهرانی، تهران: اقبال.
- مستوفی، حمدا، 1336، بخش نخست از مقالۀ سوم نزهة القلوب. به کوشش: محمد دبیر سیاقی، تهران: کتابخانه طهوری.
- مقدسی، ابی‌عبدالله، 1906، احسن التقاسیم فی معرفۀ الاقالیم. بیروت: دارصادر.
- میناسیان، کارو اون، 1387، شاه دژ ارگ بلند نام اسماعیلی. ترجمۀ ابوالقاسم سرّی، تهران: اساطیر.
- همایی، جلال‌الدین، 1395، تاریخ اصفهان: حوادث و وقایع و حکام و سلاطین اصفهان، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی.
- یوسفی‌فر، شهرام، 1390، شهر و روستا در سده‌های تاریخ میانه ایران. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
 
- Abu Nuaym, K., 1990, Akhbar Isfahan. Beirut, (In Arabic).
- Afashar, I., 1976, Al-Mokhtarat men-al Rasael. Tehran (In Persian).
- Afzal Al-Molk, G., 2001, Safar-nāma-ye Eṣfahān. Tehran (In Persian).
- Ashraf, A., 1974, “Characteristics of Urbanization in Iran, Islamic period”. Sociological Studies, No. 4, Pp: 7‒49 (in Persian).
- Āwi, Ḥ., 2006, Tarjama-ye maḥāsen-e Eṣfahān. Isfahan (In Persian).
- Biglari, F.; Mashkor, M.; Shidrang, S., et al., (2014). “Qale Bozi: New evidence from Late Middle Paleolithic in the Zayandeh rud River Basin”.Iranian archaeological researches Journal, Pp: 26-7 (In Persian).
- Grabar, O., 2011, City in the Islamic world. Tehran (In Persian).
- Ḥamza Eṣfahāni, H., 1922, Taʾrīkh sinī mulūk al-arḍ  al-anbiyā. Berlin (In Arabic).
- Homaei, J., 2016, History of Isfahan: Events and rulers and sultans of Isfahan. Tehran, (In Persian)
- Hosseini Abari, H., 2000, Zayandeh Rud, from the source to Swamp, Iṣfahān. 332 Pp (In Persian).
- Ibn al-Athir, A., 2004, The complete history. Vol. 12 & 14, Tehran, Asatir publication (In Persian).
- Ibn Ḥawqal, A., 1967, Kitāb ṣūrat al-arḍ. Tehran, (In Persian).
- Ibn Khordazbeh, A., 1889, Ketāb al –masālek. Leiden, Brill, (In Arabic).
- Ibn Miskawayh, A., 1997, The Taja¯rib Al-umam. Tehran, (In Persian).
- Ibn Rosta, A., 1988, Ketāb al-aʿlāq al-nafīsa. Beirut, (In Arabic).
- Istakhri, A., 1961, Masalek al-Mamalek. Tehran, (In Persian).
- Jafarizand, A., 2002, Isfahan before Islam. Tehran (In Persian).
- Kamalizad, J., 2019, Alanjān rostāq of Iṣfahān: An introduction to the environment and subsistence evolution in Lanjān region during the Islamic period. Iṣfahān studies center’s publication. 237 Pp(In Persian).
- Kamalizad, J.; Mahmud Abadi, S. A. & Rezaii, A., 2012, “Khan Lenjan castle of Iafahan: An Archaeological Survey”. Maremat-e Asar & Baft-haye Tarikhi-Farhangi. No. 1(2), Pp :63–74 (in Persian)
- Karimi, I., 2003, Mobarakeh in the history. Qom (In Persian).
- Karimi, M., 1970, Physical geology of Zayandeh rud from Mobarakeh to Varnamkhast (Bachelor Thesis, University of Isfahan). (in Persian).
- Karname-ye Ardeshir-e Babakan, (2007). Tehran (In persian).
- Kennedy, H., 2010, “How to found an Islamic city”. Goodson, C. and Lester, A. E. and Symes, C., (eds.), Cities, Texts and Social Networks 400-1500. Aldershot: Ashgate, Pp: 45-63.
-  Māfarruḵi, M., 1933, Ketāb maḥāsen Eṣfahān. Tehran, (In Arabic).
- Minasian, C., 2008, Shah Dezh: The famous citadel of Ismailis. Tehran. (In Persian)
- Mustawfi Qazvini, H., 1957, Nuzhat al-qulub. Tehran (In persian).
- Nasir-i Khusraw, 2005, Nasir-i Khusraw’s Book of travels (Safarnamah). Tehran (In Persian).
- Safa, Z., 1976, The History of Literature in Iran. Tehran, (In Persian).
- Sarfaraz, A., 1967, Archaeological survey report of Lanjan, Documentation center of cultural heritage. Tehran, (In Persian).
- Shafaqi, S., 2002, The Geography of Isfahan. Isfahan, (In Persian).
- Stern, S. M.; Beazley, E. & Dobson, A., 1971, “The Fortress of  Khān Lanjān”. Iran, No. 9, Pp: 45–57.
- Yousefi Far, Sh., 2011, City and village in the Middle Ages of Iran. Tehran, (In Persian).
 
 

Files

Share

How to cite

Statistics