Explanation of Role of Ecological Variables in Life of Islamic City of Jiroft

Abstract

During the first to eighth centuries, Islamic city of Jiroft has been one of the strategic, important and great areas in cultural field of Halilrood and Jazmoriyan. Islamic city of Jiroft is located in Kerman province at south-east of Iran and during the Islamic period, it was one of the five county of Kerman province According to the political and geographical division. The extent of dispersion of cultural materials and ruins in this city is representative of its prosperity and importance in Kerman province and its vastness equals to famous cities of that time like Ray, Nishapur, Siraf, Istakhr and Isfahan. The main surface pottery findings at this city are: the pieces of wares with engraved patterns under glaze, Sgraffito, splashed glaze, slip-painted polychrome and monochrome wares, Faience with blue and turquoise and violet glaze, monochrome glaze, moulded design, lustre wares, and wares with Chinese inscriptions. Also many pieces of bricks, glasses, metal works, Beads made of precious stones and stuccos are scattered throughout the city. Also, architecture remains and plazas are recognizable throughout the city based on the surface effects. In excavations at this city by Hamideh Choobak in decades ago a great mosque, markets, one of the Bath houses and industrial workshops has discovered. The purpose of this research is to explain the quality of formation, development, abandonment and destruction of Islamic city of Jiroft during the first to eighth centuries. The main question is what environmental variables have affected formation, development and destruction of ancient city of Jiroft in the first to eighth centuries? Accordingly, the ecological theory proposed by Kenet Watt is considered and role of five variables of material, energy, diversity, space and time in three phases of formation, development and destruction has been studied. The following hypotheses have been made in order to clarify the direction of research: material and space have had the greatest impact on formation and development of Islamic city of Jiroft. Also, space was the main reason for abandonment and destruction of this city. The hypotheses of this study referring to findings of archeological surveys and historical approaches in study of written sources have been reviewed. Then argumentation is done based on the ecological theory proposed by Kenet Watt and role of five variables of material, energy, diversity, space and time in formation, development and destruction has been studied. According to archaeological findings Jiroft city was a moderate city in Kerman province from the beginning of Islam until the fourth century and its expansion began in the fourth century. Because the most cultural materials of this city are belong to fourth to eighth centuries. It seems that the most important reason for development of Jiroft was the change of communication path between Persian Gulf coast and northern part of country. Because Sirjan was the capital of Kerman province until the fourth century; but, from 4th century, Bardsir (current Kerman city) became the capital. Also, until this time, Kish and Siraf islands were the most important harbors of Persian gulf and the main commercial route continued to Sirjan and to northern part while the fourth century, by change of center of Kerman state from Sirjan to Bardsir and the importance of Hormuz harbor instead of, Kish and Siraf the communication route of Hormuz-Jiroft-Bardsir to northern parts were more developed and Jiroft became the store of imported goods and commercial medium. At the same time, the Qomadin sector was built at the northeastern margin of Jiroft city; As pointed out in the Marco Polo. The Indian, Chinese, Roman, Greek, Ethiopian, Zanzibar merchants lived in Qomadin and they store their goods at this sector. Then the Seljuk rulers of kerman focused on Jiroft and it was chosen as their winter capital. There were also resources and mines which provided raw materials of exported goods and made it more developed. Roads of Jiroft have lost their security during the battles of the Fars rulers, Shabankareh and Ghoz and Jiroft lost its importance at this time. But it recovered its prosperity in the Qarakhataee period. After this, Tamerlane attacked the south region of Kerman during the 8th century and he destroyed seven castles in this regions. After that by decrease of importance of Jiroft–Hormuz route this city slowly became abandoned.

Keywords

References

آفتابی، علیجان؛ مجتبی انوری؛ 1371، «تاریخچه زمین­شناسی، پی­جویی و استخراج مواد معدنی در استان کرمان»، مجله آموزش زمین­شناسی، شماره 31، صص 15-13.
ابن­اثیر، عزالدین؛ 1385، «تاریخ کامل»، چاپ سوم، جلد چهارم، ترجمه، دکتر سیدمحمدحسین روحانی، تهران: انتشارات اساطیر.
ابن­اثیر، عزالدین؛ 1382، «تاریخ کامل»، چاپ اول، جلد یازدهم، ترجمه حمیدرضا آژیر، تهران: انتشارات اساطیر.
ابن­حوقل؛ 1345، «صوره الارض»، ترجمه دکتر جعفر شعار، تهران: انتشارات بنیاد فرهنگ ایران.
ابن­خلدون، ابوزید عبدالرحمان بن محمد؛ 1383، «العبر؛ تاریخ ابن خلدون»، جلد سوم، ترجمه عبدالمحمد آیتی، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
اصطخری، ابواسحاق ابراهیم؛ 1347، «مسالک و ممالک»، به کوشش ایرج افشار، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
افضل­الدین کرمانی، ابوحامد احمد بن حامد؛ 1326، «تاریخ افضل یا بدائع الزمان فی وقایع کرمان»، ترجمه مهدی بیانی، تهران، انتشارات دانشگاه تهران.
افضل الدین کرمانی، ابوحامد احمد بن حامد؛ 1356، «عقد العلی للموقف الاعلی»، تصحیح علیمحمد عابری نایینی، تهران: انتشارات روزبهان.
اِمبرلین، جی، سی؛ 1377، «مقدمه­ای بر بوم­شناسی»، ترجمه محمدباقر باقریه نجّار، گرگان: انتشارات دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی.
امیرحاجلو، سعید. 1391، «تأملی در علل توسعه و تخریب اقامتگاه­های شاهی میان­راهی دوران صفوی با نگاهی بر دولت­آباد، علی­آباد ریگ و دمبی در شمال اصفهان»، مجله علمی ـ پژوهشی مرمت آثار و بافتهای تاریخی، دوره دوم، شماره سوم، صص: 13-1.
بارتولد، ویلادیمیر؛ 1358، «تذکره جغرافیای تاریخی ایران»، ترجمه حمزه سردادور، چاپ دوم، تهران: انتشارات توس.
باستانی پاریزی، محمدابراهیم (به کوشش)؛2535، «تاریخ شاهی قراختاییان»، تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
جعفری، عباس؛ 1376، «گیتاشناسی ایران ـ رودخانه های ایران»، جلد دوم، تهران: سازمان جغرافیایی و کارتوگرافی گیتاشناسی.
چوبک، حمیده، 1391، «سفالینه­های دوران اسلامی شهر کهن جیرفت»، مجله علمی ـ پژوهشی مطالعات باستان­شناسی، دوره 4، شماره 1، بهار و تابستان، شماره پیاپی 5، صص: 112-83.
چوبک، حمیده؛ 1383 الف، «تسلسل فرهنگی جازموریان ـ شهر قدیم جیرفت در دوره اسلامی»، رساله دکتری باستان­شناسی، به راهنمایی دکتر محمدیوسف کیانی، دانشگاه تربیت مدرس.
چوبک، حمیده؛ 1383 ب، «حوزه فرهنگی جازموریان در بررسی های باستان شناسی ایران»، فصلنامه مدرس علوم انسانی،
حافظ ابرو، شهاب الدین عبدالله خوافی؛ 1378، «جغرافیای حافظ ابرو»، تصحیح صادق سجادی، تهران: میراث مکتوب.
دانشی، علی؛ 1391 ، گزارش بررسی و شناسایی شهرستان رودبار جنوب، فصل دوم،  سازمان میراث فرهنگی کرمان، (منتشر نشده).
دانشی، علی؛ 1388 ، گزارش بررسی و شناسایی شهرستان جیرفت، حوزة ساردوئیه و دلفارد، سازمان میراث فرهنگی کرمان، (منتشر نشده).
دولفوس، اولیویه؛ 1373، «تحلیل جغرافیایی»، ترجمه سیروس سهامی، چاپ دوم، مشهد: انتشارات نیکا.
دهقان و.، 1382، گزارش بررسی شهرستان رودبار، سازمان میراث فرهنگی کرمان، (منتشر نشده).
رازانی، مهدی؛ سیدمحمد امین امامی، عباس عابد اصفهانی؛ 1388، «نگاهی به نویافته­های باستان­شناسی جیرفت»، دوفصلنامه تخصصی دانش مرمت و میراث فرهنگی، سال پنجم، شماره سوم، شماره پیاپی 4، تابستان و پاییز، صص: 40-29.
زمرشیدی، حسین؛ 1387، «معماری ایران؛ مصالح شناسی سنتی»، چاپ چهارم، تهران: زمرد.
شفقی، سیروس؛ 1381، «جغرافیای اصفهان»، اصفهان: دانشگاه اصفهان.
صفا، عزیزالله؛ 1372، «تاریخ جیرفت و کهنوج»، کرمان: مرکز کرمان­شناسی.
طبری، محمد بن جریر؛ 1383، «تاریخ طبری»، جلد پنجم، چاپ ششم، ترجمه ابوالقاسم پاینده، تهران: انتشارات اساطیر.
عباسی، جواد؛ لیلا امیری؛ 1390، «تجارت کرمان از سده ششم تا هشتم هجری با تأکید بر جایگاه جیرفت»، مجله مطالعات ایرانی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه باهنر کرمان، سال دهم، شماره نوزدهم، صص 320-301.
علیدادی سلیمانی، نادر، 1385، گزارش بررسی و شناسایی باستان­شناسی شهرستان جیرفت ـ حوزه­ی اسفندقه، سازمان میراث­فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان کرمان، (منتشر نشده).
علیدادی سلیمانی، نادر، 1383، بررسی باستان­شناسی شهرستان جیرفت حوزه­ی ساردویه، سازمان میراث­فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان کرمان، (منتشر نشده).
فاریابی، نجمه و جواد درینی؛ 1389، «بوم شناسی مراتع منطقه جیرفت و کهنوج»، ماهنامه سبزینه، سال پنجم، شماره 43، خرداد، صص 19-18.
قزوینی، زکریا بن محمد محمود؛ 1373، «آثار البلاد و اخبار العباد»، ترجمه جهانگیر میرزا قاجار، تصحیح میرهاشم محدث، تهران: امیرکبیر.
لسترنج، گای؛ 1383، «جغرافیای تاریخی سرزمینهای خلافت شرقی»، ترجمه محمود عرفان، چاپ ششم، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
مارکوپولو، ایل مینیوئه؛ 1363، «سفرنامه مارکوپولو»، ترجمه سیدمنصور سید سجادی، تهران: گویش.
محمد ابن ابراهیم؛ 1343، «سلجوقیان و غز در کرمان»، تصحیح باستانی پاریزی، تهران: انتشارات طهوری.
مستوفی، حمدالله؛ 1336، «نزهه القلوب»، به کوشش سید محمد دبیرسیاقی، تهران: انتشارات طهوری.
مقدسی، ابوعبدالله محمد بن احمد؛ 1385، «احسن التقاسیم فی معرفه الاقالیم»، ترجمه دکتر علینقی منزوی، چاپ دوم، تهران: انتشارات کومش.
منشی کرمانی، ناصرالدین؛ 1362، «سمط العلی للحضره العیا»، تهران: اقبال.
مؤمن­زاده، مرتضی؛ فرجاد باستانی، محسن؛ 1369، «مروری بر آثار معدنکاری باستانی در خطّه کرمان»، در: مجموعه مقالات کرمان­شناسی، به کوشش محمدعلی گلاب زاده، کرمان: مرکز کرمان شناسی.
مینورسکی (به کوشش)؛ 1372، «حدود العالم من المشرق الی المغرب»، ترجمه میرحسین­شاه، تصحیح و حواشی مریم میراحمدی و غلامرضا ورهرام، تهران: انتشارات دانشگاه الزهرا.
نیکنامی، کمال­الدین؛ 1385، «مبانی نظری باستان­شناسی پهندشت»، دوفصلنامه تخصصی پژوهش­های باستان شناسی و مطالعات میان رشته­ای، سال دوم، شماره سوم، بهار و تابستان، صص 11 تا 24.
وات، کنت؛ 1386، «مبانی محیط زیست»، ترجمه عبدالحسین وهاب­زاده، چاپ نهم، مشهد: جهاد دانشگاهی مشهد.
وزیری کرمانی، احمدعلی خان؛ 1385، «تاریخ کرمان»، به تصحیح و تحشیه باستانی پاریزی، تهران: نشر علم.
یعقوبی، احمد بن ابی یعقوب؛ 1342، «البلدان»، ترجمه دکتر محمدابراهیم آیتی، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
Butzer, K. W., 1980. Context in Archaeology: an Alternative Perspective, Journal of Field Archaeology, Vol. 7, No. 4, pp. 417-422.
Green, Kevin, 1997. Archaeology and Introduction, London and New York: Routledg.
Madjidzadeh,Y.,2003 Jiroft: The Earliest Oriental Civilization, Tehran: ICHO.
Rapp, George, Jr. & Hill, L, Christopher, 1998. Geoarchaeology; The Earth Science Approach to Archaeological Interpretation, New Haven and London: Yale University Press.
Stein Sir Aurel 1937. Archaeological Reconnaissances in North - Western India and South Eastern Iran, London, MacMilland and CO Limited.
Thomas, J., 2001. Archaeologies of Place and Landscape, in I. Hodder (ed.), Archaeological Theory Today, Cambridge: University Press, pp. 165-186.
Trivedi, P. R. & Raj, Gurdeep, 1992. Environmental Echology, First Edition, New Dehli: Akashdeep Publishing House.

Files

Share

How to cite

Statistics