یاور کوهستان در دلفان؛ شمال لرستان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری باستان‌شناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، تهران، ایران.

2 پژوهشگر دوره پسادکتری، دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، تهران، ایران

3 استاد دانشگاه تهران

4 مدیر موزه ملی ایران

10.22084/nb.2023.26194.2478

چکیده

سرزمین باستانی ایلام (جنوب‌ غرب ایران) دارای مجموعه قابل ‌توجهی از بقایای فرهنگی است و سهم چشمگیری در شناسایی فرهنگ، روابط اقتصادی، تجاری و هنر جوامع خاور نزدیک در طی هزاره سوم، دوم و اول پ.م. دارد. از میان بقایای فرهنگی این دوره که از کاوش‌های علمی باستان‌شناسی به دست آمده، مهرهای استوانه‌ای و نیز اثر مهر از جمله شواهد بسیار مهمی هستند که می‌توانند سیمای روشنی از رویدادهای فرهنگی این دوره برای پژوهشگران ترسیم نمایند. همچنین مهرهای کتیبه‌دار ما را با صاحبانشان نیز آشنا می‌کنند که چه کسی بوده و یا شغل آن‌ها چه بوده است، دارای چه جایگاه و اعتبار اجتماعی بوده‌اند؟ در سال 1398 مجموعه‌ای از مهرهای موزه ملی ایران شامل 50 عدد مهر استوانه‌ای ایلامی (ایلام قدیم و میانه) بررسی و مطالعه شدند. در میان این مهرها، مهری کتیبه‌دار شناسایی شد که گرچه پیش از این توسط اسکالونه بررسی و در رساله وی منعکس شده بود، اما متن آن ترجمه نشده بود، لذا با ترجمه این مهر که از دلفان به دست آمده است به نام دو نفر بر می‌خوریم که احتمالاً کاتبانی شناخته شده هستند. اگرچه از محل دقیق مهر اطلاع دقیقی در دست نیست اما با توجه به کتیبه ای که بر روی آن به چشم می خورد و ذکر این نام بر روی کتیبه‌های دیگر می تواند اطلاعات خوبی را در اختیار ما قرار دهد. در این مقاله به بررسی سبک و فرم این مهر، بررسی متن تاریخگذاری آن پرداخته‌ایم. بر این اساس این مهر مربوط به شخصی به نام شدو ناصیر و متعلق به دورۀ ایلام قدیم است که علاوه بر اینکه نفوذ فرهنگ ایلامی در این منطقه را نشان می‌دهد، بلکه سرنخ مهمی از روابط خوزستان و زاگرس مرکزی در اوایل هزارۀ دوم پ.م است. در این مهر به این نکات خواهیم پرداخت که شدو ناصیر کیست و چرا مهر وی در دلفان یافت شده است؟

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Mountain protector in the Delfan northern Lourestan

نویسندگان [English]

  • Bahar Rezaei Baghbidi 1
  • Mohammad Amin Mirghaderi 2
  • kamal aldin niknami 3
  • jebrael nokandeh 4
1 PhD. candidate in Archeology, Department of Archeology, Faculty of Literature and Humanities, University of Tehran, Tehran, Iran.
2 Postdoctoral Researcher of Archeology, Department of Archeology, Faculty of Literature and Humanities, University of Tehran, Tehran, Iran
3 tehran university
4 Director of the National Museum of Iran
چکیده [English]

Elam is a well-known name for researchers as a cultural and political power in the Ancient Near East and a historical period full of ups and downs. The cultural remains of this historical period have been well identified in archaeological excavations. Among the cultural remains of this period, which have been obtained from scientific archaeological excavations, seals are among the most important evidence that can draw a clear picture of the cultural events of this period for researchers. Inscription stamps also introduce us to their owners, who they were or their occupation. Cylinder seals, through their depictions, provide insights into clothes and fashions, building techniques and decoration, weaponry and furnishings, agricultural methods and accoutrements, as well as ritual actions and ceremonies, such as royal hunts, banquets and worship/presentation scenes. In 2019, a collection of seals from the National Museum of Iran, including 50 seals of Elamite cylinders (Old and Middle Elam), were studied. Among these seals, an inscribed seal was identified which, although previously examined by Ascalone and reflected in his treatise, the text had not been translated, so by translating this seal obtained from Delfan, two people were named. We find that they are probably well-known scribes. Although the exact location of the seal is not known, the inscription on it and mentioning this name on other inscriptions can provide us with good information. In this article, we will examine the style and form of this seal, examine the text and date it. Accordingly, this seal belongs to a person named Šadu-nasir and belongs to the ancient Elam period, which in addition to showing the influence of Elamite culture in this region, but also an important clue to the relations between Khuzestan and the Central Zagros in the early second millennium BC. In this seal, we will deal with the points that who is Šadu-nasir and why his seal was found in Delfan?

کلیدواژه‌ها [English]

  • nNational Museum of Ira, Cylinder Seal. Delfan, &Scaron
  • adu-nasir, Ili-unneni,