بررسی اوضاع سیاسی ـ اقتصادی حکومت اشکانیان در سال های 57-2 ق.م. (دوران پادشاهی ارد دوم و فرهاد چهارم) براساس مطالعه ی ترکیبات شیمیایی سکه های نقره با روش آزمایشگاهی PIXE

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 هیئت علمی دانشگاه تربیت مدرس

2 کارشناسی ارشد باستان شناسی

3 دکتری باستان شناسی

چکیده

باستان‌سنجی ‌یا آرکئومتری[1] شاخه‌ای نسبتاً جدید از علم باستان‌شناسی است که در آن یافته‌های باستانی توسط شیوه‌های مختلفی از روش‌های آزمایشگاهی موردبررسی قرار می‌گیرند. سکه‌های تاریخی، از جمله داده‌های سودمند باستان‌شناسی است. سکه، معیار سودمندی برای شناخت مقیاس‌ها و اوزان در ادوار گذشته به‌شمار می‌رود، حتی با مطالعه‌ی شهرهایی که سکه در آن‌ها ضرب شده جغرافیای تاریخی آن مناطق را، می‌توان با دقت بیشتری ترسیم و تدوین نمود. در این پژوهش، مجموعه‌ی 15 سکه‌ی نقره متعلق به«اُرُد دوم» و «فرهاد چهارم» (57-2 ق.م.) با استفاده از روش آزمایشگاهی «پیکسی»، مورد طیف سنجی قرار گرفت. این ارزیابی، مبنی‌بر این فرض است که عناصر نادر موجود در سکه‌ها، به‌ویژه عنصر طلا، می‌توانند به‌عنوان شاخصی برای بررسی تعدد معادن در نظر گرفته شوند؛ هم‌چنین میزان غلظت عناصر، می‌تواند در تحلیل شرایط سیاسی و اقتصادی دوره‌ی مورد مطالعه، سودمند واقع شود. نتایج مطالعات نشان داد که در دوره اشکانی از معادن متعدد در ضرب سکه‌های نقره استفاده شده است. میزان بالای نقره در سکه‌های اُرُد دوم نسبت به سکه‌های فرهاد چهارم به وضعیت مساعد اقتصادی در دوره‌‌ی این پادشاه اشاره دارد، هم‌چنین نوسانات زیاد در سکه های فرهاد چهارم که در ضرابخانه‌ی میتردات‌کرت به ضرب رسیده‌اند، در مقایسه با سکه‌های اُرُد دوم که در ضرابخانه‌های اکباتان و لائودیسه ضرب شده، بیان‌گر تفاوت شرایط سیاسی- اقتصادی مناطق غربی و شرقی کشور، در زمان فرهاد چهارم می‌باشد.



[1]. Archeometry
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Studyin the Politico-Economic Condition of Parthians Between the 57-2 B.C, the Kingdom of 2nd Orod and 4th Farhad, Based on the Analysis of Chemical Compounds of Silver Coins Using PIXE Method

نویسنده [English]

  • Maryam Mohaghegh 2
2 karshenasi arshad
چکیده [English]

Archaeo-metry is a relatively new branch of archaeological science in which archaeological finds are examined by different procedures of laboratory methods. The ancient coins are of the very useful archaeological data. Coin is considered as a useful criteria to scales and weights recognition‚ even with the study of cities in which coins are minted‚ historical geography of that region can be drawn more accurate. In this research‚ a collection of 15 silver coins belonging to 2nd Orod and 4th Farhad (57-2 B.C), using PIXE method, spectroscopy has been done. PIXE method is an accurate and powerful non-destructive elemental analysis which is applicable in different fields of them is archaeology. PIXE is an appropriate method to study archeological material especially coins, because it has high sensitivity and are quick and non-restrictive. The analysis of coins which using of this method is based on this assumption that available rare elements in coins particularly gold can be considered as a criteria to check the number of mine. The elements such as Arsenic, Antimony, Copper, Zink, and Tin during mining are separated from silver and the amount of their density in the final mining is less than 2%. These elements can’t be used to identify the place and types of stone in mine. Among the elements reporting silver in their analyses, only Gold is effective in identifying feature and origin of silver, because gold is the only element which has fixed amount of density compared to silver. In the process of cupellation, gold is not influenced by oxidation and is remained in silver. Therefore it can help us to identify the mines. If this amount is different, it can be a marker of different geographical region. Furthermore, the amount of element density can be useful in the analysis of politico-economic conditions studying in that period. In this article, as a result of decomposition of element in coins, the amount of gold density was identified. The amount of density of this element in coins shows used mine stone in coin number two of Orod with the amount of 41% gold was minted in Susa and coin number 8 of  Farhad with the amount of 72% gold minted in Ekbatan, was different from other coins and showed different mine. Thus, the analysis of findings about elemental composition of coins reveals that the Parthian government used various mines to supply used metal for minting silver coins. A total of 15 studied coins, 4 coins was belonged to Orod minting at Ekbatan, Susa, Mitrdat kert, and Rey. The amount of silver in these coins is between 87.29 to 93.65 % which shows the high amount of silver in these mints; and also, 11 coins belonged to Farhad which one was minted in Laodicea, 7 in Miterdat kert, and 3 in Ekbatan. The amount of silver in minted coins in Ekbatan was between 86.13 to 90.73% , in Miterdat kert between 56.58 to 86.49 and in a coin belonged to Laodicea 91.66%. The results of this research shows that the amount of silver in coins of Orod compared to coins of Farhad refer to favorable economic conditions in the period of this king. It can be said that the victory of Parthian in Karhe war was the reason of these favorable conditions, because the winning over Romans lead to occupy the Mesopotamia lead to politico-economic stability. On the other hand, high fluctuation in coins of Farhad minting in Miterdat kert, compared to coins of Orod minting in Ekbatan and Laodicea, shows the different politico-economic conditions of western and eastern part of kingdom in the period of Farhad.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Parthian
  • Coin
  • Silver
  • Mine
  • Chemical Compounds

مراجع

بیانی، ملکزاده، 2537، تاریخ سکه (جلد دوم)، دوره‌ی پارتی، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
بیوار، د.ه، 1380، تاریخ سیاسی ایران در دوره‌ی اشکانیان، تاریخ ایران از سلوکیان تا فروپاشی دولت ساسانی، گردآورنده: احسان یارشاطر، ترجمه‌: حسن انوش، ج.3، قسمت اول، تهران: انتشارات امیرکبیر.
خادمی‌ندوشن، فرهنگ، نایب‌پور، محمد و سودایی، بیتا، 1390، «شناسایی منابع فلزی استحصال نقره برای ضرب سکه‌های اشکانی در استان ماد بزرگ با روش PIXE»، نشریه‌ی علمی پژوهشی مطالعات باستان‌شناسی، شماره‌ی 1، صص: 79-88.
سرفراز، علی اکبر و آورزمانی، فریدون، 1387، سکه‌های ایران از آغاز تا دوران قاجار، تهران: انتشارات سمت.
سودایی،  بیتا، 1389، «تحلیل باستان‌شناختی تحولات تاریخی و اقتصادی پارت‌ها براساس مسکوکات در طی 247 تا 50 قبل از میلاد»، رساله دکتری باستان‌شناسی دوران تاریخی، دانشگاه تربیت مدرس.
محمدی‌فر، یعقوب، حاج ولیئی، مهدی و کرمیان، اصغر، 1388، «مطالعه ترکیب سکه‌های نقره‌ای دوره اشکانیان با روش PIXE»، هفدهمین همایش انجمن بلورشناسی وکانی‌شناسی ایران، دانشگاه بوعلی.
مشکور، محمدجواد، 1350، پارت‌ها یا پهلویان قدیم (تاریخ سیاسی)، تهران: انتشارات دانش‌سرای عالی.
ورستاندیک، آندره، 1386، تاریخ امپراتوری اشکانیان، ترجمه‌: محمود بهفروزی، تهران: نشر دیبا.
ولسکی، یوزف، 1383، شاهنشاهی اشکانی، ترجمه: مرتضی ثاقب‌فر، تهران: انتشارات ققنوس.
 
Beck.,L.Bosonnet., S. Reveillon, S. Eliot., D. Pilon., F., 2008, "Silver surface enrichment of silver–copper alloys: a limitation for the analysis of ancient silver coins by surface techniques" in  Nucl. Instrum. Methods B 226, 153-162.
Caley,Earle R., 1950, " Notes on the Chemical Composition of Parthian Coins with Special   Reference to the Drachms of OrodesI",in The Ohio Journal of Science,Vol.50,No.3,pp:107-120.
. Denker, J., Coutureau, J., Griessr, M., Denk, R. & Winter, H., 2004," Non-destructive analysis of coins using high- energy PIXE",inNuclear Instruments and Methods in Physics Research,Vol. 226,Issue.1-2,pp: 163-171.
Gashen, A.A,M., 2008, "Restriction on Fluorine dept profiling for exposure age dating in archaeological bones" ,in Journal of archaeological science 35, 535-552.
Grant, Jim. Sam Gorin. Neil Fleming, 2002, "The Archaeology coursebook an introduction to study skills, topics and methods", in London, Routledge.
Guerra., M. F., 2004, "The circulation of South American precious metals in Brazil at the end of the 17th century", in Journal of Archaeological Science 31, 1225-1236.،
Hajivaliei, M., Mohamadifar,Y., Ghiyasi,K., Jaleh,B., Lamehi-Rachti,M.,&P.Oliayi. 2008." Application   of PIXE to study ancient Iranian Silver coins",in  Nuclear Instrument and Metods on Physics Research B,  Vol.266 (8): 1578-1582.
Johnson, M., 1999, "Archaeological Theory: An Introduction".in Oxford: Blackwell Publishers.
KhademiNadooshan. Farhang and Khazaie, Mostafa, 2011,"Probable Sources and Refining Technalogy of Parthian and Sasanian Silver Coins",in INTERDISCIPLINARIA ARCHAEOLOGICA NATURAL SCIENCES IN ARCHAEOLOGY, Vol.II, Issue.2/2011, pp:101-107
Khademi Nadoshan,  Farhang, Moosavi Jashni, Seyed sadredin, 2006, "Spectroscopic study of Phraates IV silver coins to identify Parthian coins issuance standard", BULLETIN OF PARTHIAN AND MIXED ORIENTAL STUDIES,NO.2, pp18-26.
Khademi Nadoshan,  Farhang, Moosavi Jashni Seyed,  sadredin, Jafarzadehpour Frouzandeh, September, 2005, "AMRICAN ,The Politics of Parthian coinage in Media", in NEAR EASTERN ARCHAEOLOGY,VOL 68.NO.3   pp123-127.
Kallithrakas-Kontos, N., Katsanos,A.A.&J. Touratsoglou, 2000, "Trace element analysis of Alexander the Great s silver tetradrachms minted in Macedonia", inNuclear Instrument and Metods on Physics Research B,Vol. 171, Issue. 3,pp:342-349.
Linke,R. Schreiner, Demortier, 2004,"The application of photo, electron and proton induced X-ray analysis for the identification and characterization of medieval silver coins",inNuclear instruments and Methods in Physics Research B,Vol.226,pp: 172-178.
Masjedi, P.,KhazaieKouhpar,Mostafa,Hajivaliei, Mahdi and Khademi,Farhang, 2013,"ELEMENTAL ANALYSIS ON ILKHANID PRIODCOINS BY PIXE: A CASE STUDY ON KING GHAZAN SILVER COINS", inMediterraneanArrchaeology and Archaeometry,Vol.13,No.2, pp: 120-132.
Meyers, P., 2003, "Production of silver in antiquity:ore type identified based upon elemental composition of ancient silver artifacts". in Patterns and process: a festschrift in honor of Dr. Edward V. Sayre. (Lambertus van zelset ) Ed. pp:271-288.Smithsonian Center for Materials Research and Education: Washington, D.C.
Roumie.M, &etc, 2004,"Use of PIXE analysis technique for the study of Beirut amphora production in the Roman priod",in Nuclear Instrument and Metods on Physics Research B,Vol. 215,Issue.1-2,pp:196-202.
Tripathy, B.,Tapash., B., Rautray., R. ,Rautray., A. C.,&Vijayan., V., 2010, " Elemental analysis of silver coins by PIXE technique". inApplied Radiation and Isotopes, Vol. 68, Issue 3,pp: 454-458.
Weber, G, Guillaume, J., Strivay, D., Garnir, H. P., Marchal, A., L Martinot, L., 2000, " Is the External beam PIXE method suitable for determining ancient silver artifact fineness?",in   Journal of Nuclear Instrument and Metods in Physics Research section B: Beam interactions with materials and atoms. no: 161-163: 724-729.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار