سفال مکران در دورهی اشکانی و همگونی های آن با مناطق همجوار

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه باستانشناسی دانشگاه سیستان و بلوچستان

2 دانش آموخته کارشناسی ارشد باستانشناسی دانشگاه سیستان و بلوچستان

3 استادیار گروه باستانشناسی دانشگاه سیستان و بلوچستان

چکیده

بلوچستان جنوبی با نام باستانی مکران، از لحاظ محیط طبیعی و جغرافیایی سرزمین بسیار متنوعی است. موقعیت ویژه‌ی جغرافیایی آن به عنوان دروازه و گذرگاه طبیعی شبه قاره هند از دیرباز نگاه‌ها را به سوی خود جلب کرده بود. این ناحیه در کتیبه‌های میخی داریوش هخامنشی (بیستون) به صورت مکا و بعد از آن به صورت مکران آمده است. منطقه مکران به دو بخش شمالی و جنوبی تقسیم می‌شود. دو شهرستان نیکشهر و چابهار در بخش جنوبی این سرزمین قرار دارند. نیکشهر در قسمت شمالی و چابهار در جنوبی‌ترین بخش استان به صورت نواری در ساحل دریای عمان از مهم‌ترین شهرهای تجاری ایالت مکران، از گذشته‌های دور در منطقه مورد توجه بوده است. استقرارهای دوران تاریخی منطقه نشان‌گر شکوه و رونق مکران و حضور پر رنگ ایران از دوران اشکانی در سواحل دریای مکران می‌باشد. با مطالعه و تحلیل مقایسات گونه‌شناختی بر روی 889 قطعه سفال که حاصل بررسی‌های میدانی باستان‌شناسی شهرستان‌های نیکشهر (زمستان 87 و بهار 88) و چابهار (بهار 89)[1] بود، به نتایج بسیار خوبی دست یافتیم که در این مقاله شرح آن‌ها خواهد آمد. بر اساس تجزیه و تحلیل گزارش‌های آماری و مقایسه نمونه‌های شاخص سفالینه‌های بلوچستان جنوبی با مناطق هم‌جوار آن می‌توان گفت که سواحل مکران (بلوچستان) جنوبی در دوره اشکانی، ارتباطات فرهنگی گسترده‌ای با مناطق هم‌جوار خود در سواحل خلیج فارس و  دریای عمان از جمله امارات (اددور، شارجه و دیبا) و عمان (سوهار) و همچنین تا هرمزگان در جنوب غربی و پاکستان در جنوب شرق داشته است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Parthian Pottery of Mokran and its Similarity with Neighbor Regions

نویسندگان [English]

  • Reza Mehr Afarin 1
  • Fatemeh Alizadeh 2
  • Rohollahe Shirazi 3
چکیده [English]

Southern Baluchistan so-called Mokran is a varied land naturally and geographically. Especial geographic situation of the region as the natural pathway of Indian subcontinent has attracted people from old times and had been mentioned as “Makka” in the cuneiform inscription of Darius the Great in Bisotun. The Mokran district is divided into two main parts includes two cities, as Nikshahr in north and Chābahār in South lying along the northern beach of Oman Sea which has been of the most important cities of Mokran state for a long time commercially. Based on the study of 889 sherds taken from archaeological surveys in Nikshahr and Chābahār under the the supervision of Rouhollah Shirazi, the existing historical settlements indicates the splendor and glory of the region and show the significant presence of Iran in the beaches of Mokran Sea during the Parthian period. This article has analyzed the comparison results of their diagnostics typologically. According to the Statistical analysis reports of this results and comparing them to typical samples in Southern Baluchistan with adjacent regions, it can be said that beaches of southern Makkoran (Iranian Baluchistan) in Parthian period had extensive Cultural communications with adjacent regions over Persian Gulf beaches and Oman sea such as: U.A.E (Ed Dur, Sharjah, Dibba) , Oman (Suhar), Hormozgan in southwest and Pakistan in southeast as well.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Pottery Making
  • Southern Mokran
  • Pottery
  • Parthian Period
  • Cultural Interaction
  • Typological Pottery Comparison