پروژه باستان شناسی دشت مهران: زیستگاه های دوران آغاز شهرنشینی و شهرنشینی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری پیش ازتاریخ دانشگاه تهران، عضو هیأت علمی گروه باستان شناسی دانشگاه رازی کرمانشاه.

2 دکتری پیش ازتاریخ دانشگاه تهران، عضو هیأت علمی گروه باستان شناسی دانشگاه رازی کرمانشاه.

چکیده

 طی فروردین ماه سال 1389، بررسی باستان‌شناسی دشت مهران با هدف بازبینی بررسی‌های پیشین و به‌منظور شناسایی و ثبت محوطه‌های پیش از تاریخی مشهود انجام شد. پرسش و هدف اصلی از انجام بررسی، شناسایی و ارایه پراکندگی مکانی محوطه‌های پیش از تاریخ و بررسی و تحلیل این الگو به منظور ایجاد بستر برای مطالعات دقیق و گسترده باستان‌شناسی است. همان‌طور که انتظار می‌رفت، قابلیت‌های پیش از تاریخی دشت بالا بود، به‌طوری‌که، تعداد 36 محوطه باستانی اعم از محوطه باز، پناهگاه صخره‌ای و تپه شناسایی و ثبت شد؛ از بین محوطه‌های شناسایی شده تعداد 15 محوطه مربوط به دوران پیش از تاریخ (روستانشینی تا شهرنشینی) می‌باشند که در این مقاله به بحث در مورد دوره‌های زیست‌گاهی این محوطه‌ها طی دوران آغاز شهرنشینی و شهرنشینی پرداخته می‌شود. در مجموع می‌توان6 محوطه را به دوران آغاز شهرنشینی و 9 محوطه را به دوران شهرنشینی نسبت داد. بررسی‌های انجام یافته در این محوطه‌ها حاکی از برهم‌کنش جوامع پیش از تاریخ دشت مهران با فرهنگ‌های پیش از تاریخی خوزستان، دهلران و بین‌النهرین هستند. الگوی پراکندگی محوطه‌های شناسایی شده در دوران آغاز شهرنشینی، ظهور و وجود یک مرکز بزرگ در دشت را برای اولین‌بار نشان می‌دهد که در دوره پسین یعنی شهرنشینی به مرکزی بسیار بزرگ تبدیل می شود. از زیستگاه‌های شناسایی شده مدارک قوی دال بر تولید انبوه سازمان‌یافته و تخصصی به دست آمده است. در این نوشتار ضمن معرفی محوطه‌های منسوب به دوران آغاز شهرنشینی و شهرنشینی و ویژگی‌شان، به الگوی پراکندگی و کارکردشان نیز توجه شده است. در پایان نیز با بررسی و برآورد داشته‌ها، راه‌کارها و نقطه نظراتی برای مطالعات تکمیلی و دقیق‌تر آینده پیشنهاد شده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Archaeological Project of the Mehrān Plain: The Survey of the Initial Urbanization and

نویسندگان [English]

  • Ardeshir Javanmard Zadeh 1
  • Hojjate Darabi 2
چکیده [English]

 During the March of 2010, the archaeological survey of the Mehrān Plain aiming to review the previous surveys, identifying and recording the Prehistoric sites was carried out. The main question and aim of the survey was to identify and mapping of the Prehistoric sites and to survey and analysis their distribution pattern making the suitable condition for more precise and extensive archaeological investigations. As expected, however, the prehistoric potential was great and high, as 36 sites, including open-air site, Rock- shelter and Mound were identified and recorded; of them, 15 sites were attributed to the Prehistoric times( Pre-Pottery Neolithic to the Urbanization Period) of which, the Initial Urbanization and Urbanization sites being discussed. Generally, 6 sites are attributed to the Initial Urbanization and 9 sites to the Urbanization Period. The undertaken investigations have revealed the strong interaction with the Prehistoric societies of the Khuzestan, Deh Luran and Mesopotamia. The settlement pattern of the sites by the Initial Urbanization has proved the existence of big center for the first time on the Plain. The identified sites have contains strong evidence on the mass production, craft specialization and highly-organized societies by the time. This article will introduce the sites attributed to the Initial Urbanization and Urbanization Periods, meanwhile their main characteristic, distribution pattern and function has been noticed. Finally, by studying and assessing of the identified sites, some directions and notes aiming to do more accurate investigations in the near future have proposed.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Archaeological survey
  • Mehrān Plain
  • Initial Urbanization Period
  • Urbanization Period
  • Settlement Pattern