بررسی تاثیر جریان های فرهنگی حاکم بر شکل گیری نقوش سفال های صدر اسلام سیمره،نمونه موردی: سفال های بدون لعاب

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموخته ی کارشناسی ارشد باستان شناسی دانشگاه تهران

2 دانش آموخته ی کارشناسی ارشد باستان شناسی دانشگاه محقق اردبیلی

3 دانشجوی دکتری دانشگاه بوعلی سینا

چکیده

سیمره یکی از مهم‌ترین شهر‌های جنوب غرب ایران در صدر اسلام است که در قرن چهارم هجری بر اثر زلزله مهیبی ویران و از آن پس برای همیشه از منابع مکتوب رخت بر بسته است. این شهر به دلیل موقعیت جغرافیای و استراتژیکی ویژه‌اش، همواره در سرنوشت روابط ایران و بین‌النهرین در ادوار مختلف تاریخی سهیم بوده است. بررسی و تحلیل چگونگی این تأثیر و تأثرات بر اساس داده‌های باستان-شناسی از جمله سفال مشخص می‌گردد و لزوم پژوهشی مستقل در این زمینه را طلب می‌نماید. به همین جهت نقوش سفال‌های بدون لعاب شهر اسلامی سیمره با هدف مشخص‌کردن روابط فرهنگی این شهر با شهرهای اسلامی معاصر مورد مطالعه قرار گرفته است. برای دستیابی به هدف یادشده، نه تنها به منشأشناسی و مطالعه خاستگاه فرهنگی هر کدام از نقش‌ها به صورت جداگانه پرداخته شده، بلکه طول عمر هر نقش از زمان تولد تا دوره مورد مطالعه، بررسی و از این طریق سمت و سوی فرهنگ‌های در حال تعامل مشخص گردیده است. علاوه بر این در مطالعه‌ی جداگانه‌ای ارتباط میان کاربرد سفال و نقوش نیز مورد بررسی و مطالعه قرار گرفته است. مطالعه‌ی انجام شده بر روی سفال‌های صدر اسلام سیمره نشان‌دهنده ارتباط فرهنگی طولانی این منطقه با سایر مناطق هم‌جوار است که ریشه در ادوار پیش از تاریخ دارد. مهم‌ترین جریان‌های مؤثر در این زمینه به ترتیب عبارتند از: هزاره‌ی چهارم (دوران گسترش تجارت ایران با بین‌النهرین در دوران اروک و ایجاد محوطه‌های اروکی در شوش و کوهستان زاگرس مرکزی)، هزاره سوم (دوره تجارت ایلام و بین‌النهرین) و دوران اسلامی، که در این دوره سیمره با سامرا و شوش روابط فرهنگی گسترده‌ای را رقم می‌زند که از آن می‌توان به عنوان دوران شکل‌گیری هویت اسلامی در سیمره یاد کرد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Study of the Effect of the Dominant Cultural Processes on the Early Islamic Pottery Decorations of Seymareh: Non-Glazed Potteries

نویسندگان [English]

  • Mahsa Faizi 1
  • Nasim Faizi 2
  • Yadollah Heydari BabaKamal 3
چکیده [English]

Seymareh was one of the most important cities in Southwest of Iran by the Early Islamic period which destroyed by a devastating earthquake in 4th Hijri (11th A.D) and then been disappeared from texts. Because of its especial geographical situation, it has always been involved in the Irano-Mesopotamia interactions. Based on the cultural material were discovered from the archeological investigations, it seems that would be possible to try reconstructing the given interaction. In this paper we studied the decoration motives of the Non-glazed potteries of Early Islamic Seymareh, clarifying their cultural interaction with adjacent Islamic cities. Aiming to do that, we studied each decoration by determining the cultural origin and continuity from its birth up to the Early Islamic period. Thus the direction of cultural interactions in the region and the relations between the decoration motives and use of pottery can be clarified. The study on the decoration of Early Islamic non-glaze pottery of Seymareh indicates that the long term cultural continuity has originated from prehistoric times to the Islamic period. The most cultural processes are as follow: The 4th millennium as Irano-Mesopotamia trade had expanded in Uruk period; The 3rd Millennium and the Early Islamic Period when Seymareh has started the extensive cultural interaction with other contemporary Islamic cities.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Seymareh
  • Pottery
  • Decoration
  • Iran
  • Mesopotamia
  • Prehistory
  • Islamic Period