گزارش یافته های نخستین فصل از کاوش درمحوطه باستانی لالار در حاشیه رودخانه سیمره (زاگرس مرکزی)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه باستان شناسی و مدیر آزمایشگاه سفال دانشگاه بوعلی سینا

2 استادیار پژوهشکده باستانشناسی

3 پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری

10.22084/nb.2023.27473.2561

چکیده

محوطه لالار به مساحت حدودا 15 هکتار در حاشیه غربی رودخانه سیمره حد فاصل تنگ چم قوله و تنک کافرین واقع شده است این اثر در شهریور سال 1310 و به فاصله کوتاهی پس از تصویب قانون عتیقات به شماره 5 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. علیرغم سالها فراموشی مطالعه این اثر تاریخی بالاخره در سال 1389 و تنها با هدف نجات بخشی، ناشی از غرق شدن آن توسط دریاچه سد سیمره برای یک فصل مورد کاوش نجات بخشی قرار گرفت. نتایج این کاوش که طی آن 537 مترمربع از بخش مرکزی اثر خاکبردای گردید نشان داد که این محوطه بقایایی از یک بافت استقراری تک دوره ای است که تنها برای مدت زمان کوتاهی به یکباره ایجاد و به زودی هم متروک شده است. بقایای معماری محوطه لالار با مصالح قلوه سنگ آهکی با ملاط گچ ساخته شده است،. هدف اصلی این پژوهش معرفی و ارزیابی کارکرد و قدمت بافت تاریخی محوطه باستانی لالار بر اساس شواهد داده های باستان شناختی و منابع تاریخی است و لذا فراتر از بحث نجات بخشی اندکی از اطلاعات موجود در این اثر طرح و پاسخ به این پرسش مهم است که چه عامل یا عواملی موجب شکل‌گیری و توسعه این محوطه استقراری وسیع (شهر) در حاشیه رودخانه سیمره، محصور در ارتفاعات و خارج از مسیر دسترسی به راه‌های اصلی و معابر طبیعی منطقه شده است ؟ در مجموع حسب داده های به دست آمده و ارزیابی ویژگیهای بوم شناختی و جغرافیائی منطقه نشان داد که اشتراک سبک شناسی و اسلوب معماری به کار رفته در این محوطه با دیگر بقایای معماری منسوب به اواخر دوره ساسانی تا قرن سوم.هجری همخوانی و شباهت کامل دارد این اشتراکات علاوه بر کاربست و تکنیکهای معمارانه معطوف به وجود دیگر داده های فرهنگی مانند گونه‌هایی از سفال های شاخص اواخر دوره ساسانی در این محوطه است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Report of and introduction of Lalar Architecture on the banks of the Seimare River (Central Zagros)

نویسندگان [English]

  • ABBAS MOTARJEM 1
  • mahnaz SHARIFI 2
  • ALIREZA ANISI 3
1 archaeology department bu-ali sina university hamadan Iran
2 Academic member of iranian center for archology research
3 Associate Professor
چکیده [English]

The ancient site of Lalar is a large remnant of an urban context from the Sassanid period to the beginning of Islam, which was registered in the list of national monuments in 1309 and shortly after the approval of the antiquities law, which is definitely a sign of the importance of this valuable fifteen-hectare site. The rescue excavation of Lalar was carried out due to the flooding of the Seimare dam. The results of the investigation showed that the architectural of Lalar was built with limestone materials immersed in plaster mortar, which is consistent with the stylistic characteristics of the buildings of the late Sassanid and early Islamic periods. The main purpose of this research is to introduce and evaluate the function and age of the historical context and provide a new perspective on the stylistic characteristics of late Sassanid architecture in the western region of Iran. The most important question of this research is the reason for the formation and development of this city on the banks of the Seimare river without access to the main roads and natural passages of the region in a mountain valley. The more important question is what is the quality of the building and its relationship with other contemporary sites in the region? The results of the research confirm the discovery of a residential building with common materials in the region. The most important common finding of Lalar with other contemporaneous sites in western Iran, in addition to architectural remains, is the presence of standard pottery types of this period.

, in this article, we will introduce a part of the residential context of the7th to 9th centuries based on the results of the excavations carried out in the region. According to historical information, after the collapse of the Sassanid dynasty in the middle of the 8th century AD,

کلیدواژه‌ها [English]

  • Early Islamic period Archaeology . Lalar archaeological site
  • Sasanian Architect
  • Symarah River
  • Central Zagrose