بازتاب فرهنگ بومی و معماری غربی در فرم و ساختار خانه‌های تاریخی (نمونه موردی: خانه‌های قاجاری کرمانشاه)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

2 دانشیار/گروه معماری/دانشکده هنرو معماری/دانشگاه گیلان/رشت/ایران

3 گروه معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

10.22084/nb.2024.28190.2616

چکیده

خانه به دلیل ماهیت کارکردی خود همواره مورد توجه پژوهشگران بوده و برخی آن را مهم‌ترین بنای ساخته شده برای انسان می‌دانند. خانه بیانگر هویت، ارزش‌ها و عقاید فرهنگی یک جامعه بوده و امنیت، نیازهای عملکردی و انتظارات خانواده را برآورده می‌سازد؛ لذا بررسی و تعمق در سیر تحولات معماری خانه، می‌تواند باعث شناخت بهتر از فرهنگ و معماری گذشته گردد. باتوجه‌به عدم مطالعات کافی در خصوص خانه‌های سنتی کرمانشاه، تا کنون آن‌گونه که باید، به ارزش‌های معنایی، ویژگی‌های عملکردی و ریشه‌های فرهنگی این خانه‌ها پرداخته نشده است. درصورتی‌که شناخت آنها می‌تواند در بازتعریف یک معماری اصیل، به‌روز و در امتداد معماری ارزشمند گذشته مؤثر باشد. این پژوهش با هدف شناخت اثرات فرهنگ بومی، مدرنیزاسیون و معماری غربی بر فرم و ساختار خانه‌های قاجاری کرمانشاه تدوین شده است. پژوهش حاضر از نوع کمی - کیفی و روش پژوهش از نوع توصیفی تحلیلی بوده است. جامعه آماری پژوهش؛ مطالعه ۱۰ مورد از خانه‌های قاجاری کرمانشاه و جامعه آماری خبرگان نیز شامل ۱۸ نفر از اساتید دانشگاه و خبرگان معماری بوده که به شیوه هدفمند و با اشباع نظری ۱۱ نفر انتخاب شده‌اند. ابزار پژوهش حاضر مصاحبه و استفاده از پرسش‌نامه‌های دلفی بوده و شیوه تجزیه‌وتحلیل از نوع تحلیل مضمون و روش AHP فازی است. مدل نهایی شبکه مضامین مشتمل بر ۱۴ مضمون پایه است که در قالب ۳ مضمون فراگیر (ویژگی‌های مشترک، فرهنگ بومی و معماری غربی) نمایش داده شده است. نتایج تحقیق بیانگر آن است که مقوله فرهنگ بومی، از طریق مؤلفه‌های مختلفی از جمله؛ بهره‌گیری از اصول معماری ایرانی، استفاده از سبک فرنگی یا اروپایی و مقوله مدرنیزاسیون و معماری غربی از طریق مضامینی چون؛ خانه‌های برونگرا و راه‌پله‌محور، محوطه‌سازی انگلیسی و فرانسوی با سطوح وسیع چمن‌کاری، ستون و سرستون‌های فرنگی، کاشی خشتی و هفت‌رنگ، آجرکاری تزیینی و پیشانی شاخص بنا به تقلید از غرب، در شکل‌گیری خانه‌های قاجاری کرمانشاه مؤثر بوده‌اند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

The reflection of native culture and western architecture in the form and structure of historical houses (case example: Qajar houses of Kermanshah)

نویسندگان [English]

  • Shahram Mohammadiani 1
  • amir reza karimi azeri 2
  • Hossein Soltanzadeh 3
1 Department of Architecture, Faculty of Architecture and Urban Planning, Central Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran.
2 Associate professor/architecture/art and architecture/university of guilan/rasht/iran
3 Department of Architecture, Faculty of Architecture and Urban Planning, Central Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
چکیده [English]

The house has always been the focus of researchers due to its functional nature, and some consider it the most important building built for humans. The house expresses the identity, values and cultural beliefs of a society and provides security, functional needs and expectations of the family; therefore, examining and pondering the evolution of house architecture can lead to a better understanding of the culture and architecture of the past. Due to the lack of sufficient studies on the traditional houses of Kermanshah, the semantic values, functional characteristics and cultural roots of these houses have not been addressed as it should be. If knowing them can help us in redefining an authentic, up-to-date architecture along the valuable architecture of the past. The aim of this research is to know the effects of local culture, modernization and western architecture on the form and structure of Qajar houses in Kermanshah. The current research is quantitative-qualitative and the research method is descriptive. The statistical population of the research; the study of 10 cases of Qajar houses in Kermanshah and the statistical community of experts also included 18 architectural experts and cultural heritage experts who were selected in a targeted manner and with theoretical saturation of 11 people. The tools of the current research are interviews and the use of Delphi questionnaires, and the method of analysis is thematic analysis and the fuzzy AHP method. The final theme network model consists of 14 basic themes, which are displayed in the form of 3 overarching themes. The results of the research show that the categories of native culture, modernization and western architecture in the formation of Qajar houses in Kermanshah, through various components, including; Taking advantage of the principles of Iranian architecture, French or European style, extroverted and staircase-oriented houses, French columns and capitals, clay tiles and Haftrang, decorative brickwork, prominent forehead imitating the West. have been effective.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Native culture
  • lifestyle
  • western architecture
  • houses of Kermanshah
  • Qajar period