خوارزم در دوره ی هخامنشی: از ساتراپی تا استقلال از شاهنشاهی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری باستان شناسی دانشگاه تهران

2 دانشیار گروه باستان شناسی دانشگاه تهران.

چکیده

با تأسیس هیئت باستان شناسی خوارزم در اواخر دهه ی 1930 میلادی توسط س.پ. تولستوف، باستان شناس مشهور روس و انجام کاو ش ها و بررسی های رو شمند باستان شناختی، اطلاعات ذیقیمتی از حضور هخامنشیان در خوارزم به دست آمد. از محوطه های مهم متعلق به این دوره که توسط هیئت مزبور کشف و مورد کاوش قرار گرفتند بایستی از کیوزلی گیر و کلال یگیر نام برد. کاخ کیوزل یگیر دارای تالار ستون داری است که اولین بار در دور هی هخامنشی در خوارزم ظاهر شد و از کلالی گیر نیز قطعات سرستون و ریتون های هخامنشی به دست آمد. اولی را نخستین پایگاه قدرت هخامنشیان در خوارزم در اواخر سده ی ششم ق.م و دومی را مقر ساتراپی خوارزم در دوره ی هخامنشی در قرن پنجم ق.م تعبیر کرده اند. با از سرگیری پژوهش های باستان شناختی در خوارزم پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی محوطه های هخامنشی بیشتری مانند: تاشکیرمان و کازالی یاتکان شناسایی و مورد کاوش واقع شدند. اولی به عنوان یک مرکز مذهبی معرفی شد و در بردارنده پایه ستون هایی به سبک هخامنشی است و دومی در میان کانال های آبیاری باستانی قرار داشت که تاریخ برپایی آن ها به دوره ی هخامنشی می رسد. مدارک به دست آمده از محوطه های فوق حکایت از ترک آن ها در اوایل قرن چهارم ق.م دارند و این را نشانه ی استقلال خوارزم از شاهنشاهی هخامنشی در این دوره ی زمانی دانسته اند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Chorasmia in the Achaemenid Period: from Satrapy to Independence of the Empire

نویسندگان [English]

  • ali bahadori 1
  • bahman firouzmandi 2
چکیده [English]

Systematic excavations and surveys began since 1930s, when  the Chorasmian Archaeological Expedition founded by S. P. Tolstov, have shed some new lights on the Achaemenid presence in Chorasmia. Kiuzeli-gir and Kalali-gir 1 are, among  others, the most important sites of this period in Chorasmia. Palace discovered at Kiuzeli-gir was contained a columned hall, an  architectural element introduced in the Achaemenid period in Central Asia. Similar architecture plus the Achaemenid capitals and rhytons were recovered at Kalali-gir. The first site has been  interpreted as the first Achaemenid center in Chorasmia in the  late 6 century BC, whereas the second might has been the seat of this satrapy during 5 century BC. More excavations, began after collapsing the S.S.R, have been revealed further Archaeological sites containing the Achaemenid material culture such as Tashkirman and Kazali-Yatkan. The first site, bearing the Achaemenid stone bases column, is assumed to be a religious center, while the second was located among the ancient irrigation canals constructed in the Achaemenid period. There are some evidence to show that the all abovementioned sites abandoned in the early 4 century BC, a sign which has led some scholars to conclusion that Chorasmia became an independent state from that date onwards.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Achaemenid
  • Central Asia
  • Charasmia
  • Archaeological Finide
  • Independent State