بررسی الگوهای استقرار‌ی محوطه های عصر آهن شهرستان بیجار، استان کردستان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری دانشگاه محقق اردبیلی-

2 هیئت علمی

3 هیات علمی

4 کارشناس میراث فرهنگی استان کردستان

5 دانشجوی دکتری دانشگاه بوعلی سینا- کارشناس میراث فرهنگی استان کردستان

10.22084/nb.2022.25848.2458

چکیده

چکیده:

شهرستان بیجار، یکی از شهرستان‌های شرق استان کردستان است. این شهرستان)، دارای 3بخش (مرکزی، چنگ الماس، کرانی)، و 11 دهستان را شامل می‌شود. بیجار منطقه‌ای، در راستای رشته کوه‌های غرب ایران و یک سوم اراضی آن کوهستانی است. بررسی -های باستان شناختی که طی سالهای اخیر از سوی میراث فرهنگی استان کردستان در این منطقه انجام شده، آثاری از دوران پیش از تاریخ تا دوران اسلامی شناسایی شده، که 71 محوطه مربوط به عصر آهن است. اما هنوز شناخت و تبیین کامل از مواد فرهنگی منطقه و ویژگی‌ های آن صورت نگرفته است. هدف از این پژوهش، مطالعه سکونتگاههای عصر آهن، تحلیل همبستگی این سکونتگاهها با عوامل محیطی جغرافیایی و نوع معیشت است. گردآوری اطلاعات پژوهش حاضر، بر مبنای روش میدانی، توصیفی- تحلیلی، تهیه و تفسیر عکس‌های ماهوره ای، نقشه ‌های GIS و کتابخانه ای است، بررسی الگوهای استقراری عصرآهن شهرستان بیجار، به شاخصه هایی چون: ارتفاع، میزان شیب، دسترسی منابع آبی، توپوگرافی و... می‌پردازد. مهمترین پرسش اصلی پژوهش این است. که عوامل زیست محیطی چه نقش و تأثیری بر شکل گیری، نحوة پراکنش و برهمکنش فرهنگی استقرارگاههای عصر آهن در شهرستان بیجار داشته اند؟ نتیجه دستیابی به این پرسش از طریق تجزیه و تحلیل داده های بدست آمده، تهیه نقشه هایی GIS بر اساس اطلاعات موجود نشان می‌دهد. با غلبه بشر بر شرایط محیط طبیعی د‌ر عصر آهن اغلب مناطق کوهستانی - نیمه‌کوهستانی و دشت منطقه مورد‌ استفاد‌ه قرار گرفته است. بیشترین تراکم مناطق مورد‌ سکونت د‌ر بخش‌های شمال شرقی – مرکزی – نوار جنوب غربی تقسیم شده اند. سکونت اکثریت در ارتفاع کمتر از 2000متر در منطقه واقع شده است و با توجه به شاخصه های اثر گذار ازجمله ارتفاع، شیب، منابع آبی و کاربری زمین، مبنای استقرار زیستگاههای دائمی بر پایه کشاورزی( آبی - دیم)، دامپروری و استقرارهای فصلی-کوچرو بصورت رمه داری در این منطقه شکل گرفته است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Investigating the settlement patterns of Iron Age sites in Bijar city, Kurdistan province

نویسندگان [English]

  • mozhgan rostami 1
  • Ardeshir Javanmardzadeh 2
  • Amir Saed Mucheshi 3
  • Mohammad Ibrahim Mohammad Ibrahim Aliyasvand 4
  • Ali Behnia 5
1 PhD student of Mohaghegh Ardabili University-
2 Academic Board
3 Department of Art and Architecture, Payame Noor University, Sanandaj branch, Blvd. Daneshjo, Baharan Town
4 Academic BoardExpert of cultural heritage of Kurdistan province
5 PhD student of Bu Ali Sina University - Expert of cultural heritage of Kurdistan province
چکیده [English]

Abstract:

Bijar city is one of the eastern cities of the Kurdistan province, consisting of three sections (Central, Cheng Almas, Karani), and 11 villages. The bijar region is along the hills of western Iran, with one third of its area being mountainous. Archaeological excavations carried out in recent years by the cultural heritage of Kurdistan Province in this region have identified artifacts from prehistoric times to the Islamic era, of which 71 sites belong the Iron Age. But cultural materials of the region and its characteristics have not been fully understood and explained yet. An important objective this study is analyze the correlations between Iron Age settlements and the environment geographical factors and type of livelihood. This study collects data through fieldwork, descriptive-analytical techniques, satellite images, GIS maps, and library. A study Iron Age settlement patterns in Bijar city examines features such as height, slope, access to water resources, and topography. This is the most important research question. What role and effect have environmental factors had the formation, distribution, cultural interaction of Iron Age settlements in Bijar city? By examining the data that was collected and creating GIS maps based on the information that was made accessible, the answer to this issue demonstrated. The majority of the region's plain and mountainous-semi-mountainous terrain have been exploited since the Iron Age, when human conditions in the natural environment were improved. The primary query here is how this formation, dissemination occur the northeast, central, southwestern stretch of residential areas have the highest density. According to region's effective characteristics, including altitude, slope, water resources, and land use, the majority of the population is concentrated at elevations of less than 2000 meters. These conditions form the basis for permanent habitats based on agriculture (irrigated - rainfed), animal husbandry, seasonal-nomadic settlements. Here, it has developed into a herd.

کلیدواژه‌ها [English]

  • key words: Bijar city
  • Iron Age
  • analysis of settlement patterns
  • environmental factors
  • GIS geographical information