ارزیابی انتشارگرایی نو در معماری محوطه های اوروکی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری باستان شناسی، گروه باستان شناسی، دانشگاه سیستان وبلوچستان، زاهدان، ایران.

2 دانشیار گروه باستان شناسی و پژوهشکده ی علوم باستان شناسی ، دانشگاه سیستان وبلوچستان، زاهدان، ایران.

3 استادیار گروه باستان شناسی و پژوهشکده ی علوم باستان شناسی، دانشگاه سیستان وبلوچستان، زاهدان، ایران.

چکیده

فرهنگ اوروک، یکی از شاخص‌ترین فرهنگ‌های بین‌النهرین است که ابتدا در جنوب بین‌النهرین و سپس در مناطق دیگر، ازجمله بین‌النهرین شمالی (تل براک و...)، ایران (زاگرس‌مرکزی، فلات‌مرکزی و جنوب‌غرب)، جنوب‌شرق ترکیه (حاجی‌نبی، هاسک‌هویوک و...)، شمال سوریه (تل حموکار، حبوبا کبیرا، جبل‌آرودا و...) تا مصر و لوانت گسترش پیدا نمود. «گیلرمو الغازه» اولین کسی بود که در مورد گسترش این فرهنگ فرضیاتی را ارائه داد. الغازه استدلال می‌نماید که سرزمین‌های مجاور جنوب بین‌النهرین در دورۀ اوروک تغییرات شگرفی را در جامعه، سیاست و سازمان اقتصادی تجربه نموده‌اند که تحت‌تأثیر تحولاتی است که در سرزمین‌های آبرفتی جنوبی رخ‌داده است. البته نقش ظرفیت‌های بومی نیز حائز اهمیت است به‌‌نحوی‌که محیط طبیعی این مناطق در شکل‌گیری معماری دورۀ اوروک و ایجاد شاخصه‌های معماری مرتبط با محیط طبیعی نقش قابل‌توجهی داشته است؛ ازجمله شاخصه‌ها می‌توان به نقشۀ سه‌بخشی (به‌عنوان مهم‌ترین شاخصۀ معماری مرتبط با محیط طبیعی) مخروط‌های سفالی و طاقچه‌های تزئینی که از شاخصه‌های جنوب بین‌النهرین هستند، اشاره نمود. در برخی از محوطه‌ها مانند گودین‌تپه و هاسک‌هویوک یک حیاط بیضی شکل به‌دست آمده است که بیانگر کاربری محوطه و هم‌چنین استفاده از شاخصه‌های معماری اوروک براساس شرایط جغرافیایی خاص منطقه قرارگیری این دو محوطه است. این پژوهش با روش توصیفی-تاریخی به‌دنبال ارزیابی این پرسش است که معماری تا چه اندازه می‌تواند بیانگر میزان نفوذ فرهنگ اوروک در مناطق هم‌جوار باشد؟ با بررسی معماری در محوطه‌های اوروکی می‌توان چنین بیان نمود که وجود شاخصه‌های معماری در کنار دیگر عناصر فرهنگی می‌تواند بیانگر نفوذ کامل فرهنگ اوروک بر یک محوطه باشد که پژوهشگران از آن تحت عناوینی مانند: کُلنی، مستعمره یا محاصرۀ کامل یاد می‌نمایند و محوطه‌هایی که ازنظر معماری تأثیر کمتری از نفوذ فرهنگ اوروک را نشان می‌دهند، تنها درگیر در شبکۀ تجاری اوروک بوده و یا کاربری آن‌ها یک ایستگاه و پایگاه تجاری (مانند گودین تپه) است و بیشتر ظرفیت‌های بومی در شکل‌گیری نوع معماری آن‌ها سهیم بوده است.   

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Evaluation of New Diffusion in Architecture of Uruk Sites

نویسندگان [English]

  • Hadi Faraji cheshme zangi 1
  • Mehdi Mortazavi 2
  • Fariba Mousapournegari 3
1 PhD student in Archeology, Department of Archaeology, Faculty of Art and Architecture, University of Sistan and Baluchistan, Zabol, Iran.
2 Associate Professor, Department of Archaeology, Faculty of Art and Architecture, University of Sistan and Baluchistan, Zabol, Iran.
3 Assistant Professor, Department of Archeology, University of Sistan and Baluchestan
چکیده [English]

The Uruk culture is one of the most significant cultures in Mesopotamia which First in the south of Mesopotamia and spread to other regions, including northern Mesopotamia (Tel Brak, etc.), Iran (Central Zagros, Central Plateau and Southwest), southeastern Turkey (Hacinebi, Hassek Höyük, etc.), northern Syria (Tel Hamoukar, Habuba Kabira, Jebel Aruda, etc.) and even Egypt and the Levant. Guillermo Algaze was the first to make hypotheses about the spread of this culture. Algaze argues that the lands adjacent to southern Mesopotamia underwent dramatic changes in society, politics, and economic organization during the Uruk period, which are influenced by developments in the alluvial lands of the south. However, the role of indigenous capacities is also important So that natural environment of these areas has played a significant role in formation the architecture of the Uruk period and creating architectural features related to the natural environment. Among the features, we can mention the triple plan (as the most important architectural feature related to the natural environment), clay cones and decorative niches, which are the features of southern Mesopotamia. In some areas, such as Godin and Hassek Höyük, an oval courtyard has been obtained which indicates the use of the site and also the use of Uruk architectural features based on the specific geographical conditions of the area of the two sites. This research by descriptive-historical method seeks to assess the question that architecture to what extent can indicate the influence of Uruk culture in neighboring areas? By examining the architecture in the Uruk Sites, it can be said the presence of architectural features along with other cultural elements can indicate the full influence of Uruk culture on a site Which researchers refer to as colony, enclave, or large enclave and Sites that are less architecturally influenced by the influence of Uruk culture; only involved in the Uruk trade network or their use is a trade station (such as Godin Tepe) and most of the indigenous capacities have contributed to the formation of their type of architecture.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Uruk Culture
  • Architecture
  • Triple plan
  • Pottery Cone
  • colony
  • Trade Station

مراجع

- Algaze, G., 1993, “The Uruk World System”. University of Chicago Press, Chicago.
- Algaze, G., 1999, “Trends in the archaeological development of the upper Euphrates basin of southeastern Anatolia during the late chalcolithic and early bronze ages”. In: del Olmo Lete, G. and Montero Fenollós, J.L. (eds.), Archaeology of the Upper Syrian Euphrates: The Tishrin Dam Area, Editorial Ausa, Barcelona: 535-572.
- Algaze, G., 2001, “Initial social complexity in southwestern Asia: The Mesopotamian advantage”. Current Anthropology, 42: 199-233.
-Algaze, G., 2005, The Uruk World System: The Dynamics of Expansion of Early Mesopotamian Civilization. 2nd edn., University of Chicago Press: Chicago.
- Algaze, G., 2008, Ancient Mesopotamia at the Dawn of Civilization. University of Chicago, Chicago and London.
- Badler, V. R., 2002, “A Chronology of Uruk Artifacts from Godin Tepe in Central Western Iran and Implications for the Interrelationships between the Local and Foreign Cultures”. In J. Postgate, Artifact Complexity: Tracking the Uruk in the Near East: 79-91, Wiltshire: Aris and Philips Ltd.
- Driel, G. V., 2002, “Jebel Aruda: Variations on a Late Uruk Domestic Theme”. In: J. N. Postgate ed., Artefacts of Complexity: Tracking the Uruk in the Near East, Iraq Archaeological Reports, vol. 5: 191-209, Warminster, Aris & Philips, Manchester.
- Emberling, G. & McDonald, H., 2001, “Excavations at Tell Brak 2000”. Iraq, 63: 21-54.
- Erarslan, A., 2011, The Reception Room in the Tripartite Plan and its Effects on the Mesopotamian Domestic Architecture. COLLOQUIUM ANATOLICUM X.
- Finet, A., 1975, “Les temples sumériens du tell Kannâs”. Syria: 157-174.
- Forest, J. D., 2001, “De l'anecdote à la structure : l'habitat de la culture de Gawra et la chefferie nord-mesopotamienne”. In: Breniquet, C. and Kepinski, C. (eds.), Études Mesopotamiennes: Recueil de textes offert à Jean-Louis Huot, Editions Recherche sur les Civilisations, Paris: 177-196.
- Forest, J. D. & Vallet, R., 2008, “Uruk architecture from abroad: Some thoughts about Hassek Höyük”. In: Proceedings of the 5th International Congress on the Archaeology of the Ancient Near East, Madrid April 3-8 2006: Actas del V Congreso Internacional de Arqueología del Oriente Próximo Antiguo: 39-53, Universidad Autónoma de Madrid.
- Gibson, M. & Maktash, M., 2000, “Tell Hamoukar: Early city in northeastern Syria”. Antiquity.
- Gopnik, H. & Rothman, M. S., 2011, On the high road: the history of Godin Tepe. Iran: Mazda Publication.
- Goulder, J., 2010, “Administrators’ bread: an experiment-based re-assessment of the functional and cultural role of the Uruk bevel-rim bowl”. Antiquity, 84: 351-362.
- Helwing, B., 2000, “Régional variation in the composition of Late Chalcolithic pottery assemblages”. In: C. Marro & H. Hauptmann (eds), Chronologies des pays du Caucase et de l’Euphrate aux IVe–IIIe millenaires: actes du colloque d’Istanbul, 16–19 décembre 1998 (Acta Anatolica XI). De Boccard Edition Diffusion: Paris.
- Henrickson, R. C., 2002, “Hittite pottery and potters: a view from Bronze Age Gordion”. in: D. C. Hopkins (ed.) Across the Anatolian Plateau: Readings in the Archaeology of Ancient Turkey (Annual of the American Schools of Oriental Research 57, 2000). American Schools of Oriental Research: Boston, MA.
- Heinrich, E., 1982, Tempel und Heilightümer in alten Mesopotamien. Verlag Walter de Gruyter & co, Berlin.
- Hirst, K. K., 2020, “Uruk – Mesopotamian Capital City in Iraq”. Thought Co, thoughtco.com/uruk-mesopotamian-capital-city-in-iraq-4082513.
- Hirst, K. K., 2020, “Tell Brak – Mesopotamian Capital in Syria.” ThoughtCo, Aug. 25, thoughtco.com/tell-brak-mesopotamian-capital-syria-170274.
- Kubba, S. A., 1998, Architecture and linear measurement during the Ubaid period in Mesopotamia. Hedgesellschaft.
- Mallowan, M., 1947, “Excavations at Brak and Chagar Bazar”. Iraq (9): 1-259
- Mccormick, R. & Nissen. H. J., 1972, The Uruk Countryside. University of Chicago Press.
- Mcintosh, J. R., 2005, Ancient Mesopotamia; New perspectives. California: ABC-CLIO.
- Minc, L., 2013, Trace-Element Analyses of Near Eastern Ceramics: A Re-Evaluation of the Uruk Expansion and Interregional Ceramic Exchange in the Late 4th Millennium BC. Oregon State University.
-Nissen, H., 2015, “Uruk: key site of the period and key site of the problem”. Artefacts of Complexity; Tracking the Uruk in the Near East, Postgate J.N. ed., British School of Archaeology in Iraq, London: 1-16.
- Oates, J., 1973, “The Background and Development of Early Farming Communities in Mesopotamia and Zagros”. Proceedings of the Prehistoric Society, 39: 147-81.
- Roaf, M., 1989, Social Organization and Social Activities at Tell Madhur. Helsingør, Denmark.
-Rothman, M., 2001, Uruk Mesopotamia & Its Neighbors: Cross Cultural Interactions in the Era of State Formation (School of American Research Advanced Seminar Series). School of American Research Press and James Currey: Sante Fe/Oxford.
- Sagona, A. & Zimansky, P., 2009, Ancient Turkey. Routledge.
- Schwartz, M. & Hollander, D., 2008, “Bulk stable carbon and deuterium isotope analyses of bitumen artifacts from Hacinebi Tepe, Turkey: reconstructing broad economic patterns of the Uruk expansion”. Journal of Archaeological Science, 35 (12).
- Selin, H., 2000, Mathematics Across Cultures; The History of Non-Western Mathematics (Vol. 2). H. (. Selin, Ed.) Dordrecht: Springer Netherlands.
- Schwartz, M. & Hollander, D., 2008, “Bulk stable carbon and deuterium isotope analyses of bitumen artifacts from Hacinebi Tepe, Turkey: reconstructing broad economic patterns of the Uruk expansion”. Journal of archaeological science, 35(12): 3144-3158.
- Sürenhagen, D., 1986, “The Dry-Farming Belt. The Uruk Period and Subsequent Developments”. H. Weiss (ed.), The Origins of Cities in Dry-Farming Syria and Mesopotamia in the Third Millennium: 7-45, Guilford.
- Stein, G., 999a, Rethinking World Systems: Diasporas, Colonies and Interaction in Uruk Mesopotamia. University of Arizona Press: Tuscon.
-Stein, G. J., 1999, Material Culture and Social Identity: The Evidence for a 4th Millennium BC. Mesopotamian Uruk Colony at Hacinebi, Turkey, Paléorient.
- Stein, G. J., 2000, “Material culture and social identity: The evidence for a 4th millennium BC”. Mesopotamian Uruk colony at Hacinebi, Turkey. Paléorient, 25: 11-22.
- Sundsdal, K., 2011, “The Uruk expansion: Culture contact, ideology and middlemen”. Norvégien Archaeological Review, 44(2): 164-185.
- Vallet, R., 1996, “Habuba Kebira (Syrie) ou la Naissance de l’Urbanisme”. Paléorient, 22: 45-76.
- Ur, J. A., 2010, “Cycles of civilization in northern Mesopotamia, 4400–2000 BC”. Journal of Archaeological Research, 18(4): 387-431.
- Watfa, Sh., 2015, “Chalcolithic settlement patterns in Syria”. Arqueología y Territorio, (12): 13-48.
 
 

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار