ملاحظاتی دربارۀ ساختار انبارهای ذخیره سازی غلات در شاهنشاهی هخامنشی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه باستان شناسی، دانشکدۀ معماری و هنر، دانشگاه کاشان، کاشان، ایران

2 کارشناسی ارشد باستان شناسی، ایران.

چکیده

ذخیره‌سازی غله در شرق باستان همواره مسأله‌ای مهم و حیاتی بوده است. تردیدی نیست قلمرو وسیع شاهنشاهی هخامنشی و جمعیت ساکن در آن نیازمند مدیریت دقیق و هدفمند تولید، ذخیره‌سازی و بازپخش محصولات کشاورزی، به‌ویژه غلات بوده است. درواقع مدیریت چرخۀ انبارداری نقش پررنگی در برنامه‌های اقتصادی و اهداف سیاسی و نظامی شاهنشاهی هخامنشی داشت. متون تاریخی و متن‌های اداری هخامنشی، به‌ویژه گل‌نبشته‌های بایگانی‌باروی تخت‌جمشید و بایگانی‌های بابلی اشاره‌های فراوانی به جابه‌جایی و ذخیره‌سازی انواع غله در انبارهای مرکزی، شاهی، ناحیه‌ای و محلی دارند و اطلاعات ارزشمندی دربارۀ روند انبارداری، نوع غلات و مقدار کالاهای ورودی و خروجی به انبارها ارائه می‌دهند. این متون نشان می‌دهند که انبارها معمولاً سالانه تخلیه و تمیز می‌شدند و غلات کهنه را با محصول تازه جایگزین آن می‌کردند؛ اما بایگانی‌های اداری اطلاعات اندکی دربارۀ نوع سازۀ انبارها، چکونگی ساخت و گنجایش آن‌ها ارائه می دهند. مدیریت ذخیره و توزیع غله در قلمرو هخامنشیان به چه‌صورت بوده است؟ انبارها چه ساختاری داشتند؟ مقالۀ پیشِ‌­رو با تکیه‌بر مدارک باستان‌شناسی و تطبیق آن‌ها با منابع تاریخی دورۀ هخامنشی به بررسی سازه‌های معماری منتسب به انبار، فناوری به‌کار‌گرفته شده در آن‌ها و گنجایش این انبارها می‌پردازد. در کاوش‌‌لایه‌های هخامنشی محوطه‌هایی مانند چغامیش، تل‌جمه و محوطه‌های دیگری در فلسطین و مصر بخشی از فضاها به‌عنوان انبار معرفی شده‌اند. نتایج حاصل از پژوهش حاضر نشان می‌دهد که انبارهای غلات در بخش‌های مختلف شاهنشاهی از دو الگوی ساختمانی سنتی پیروی می‌کنند؛ انبارهای چهارگوش یا اتاق‌های ذخیره که غلات در تغارها ذخیره می‌گردید و انبارهای مدوّر مانند سیلوها. مطالعات نشان می‌دهد که انبارهای چهارگوش بیشتر محلی بوده و انبارهای مدور به‌دلیل ویژگی‌های سازه‌ای برای ذخیره‌سازی حجم بالای غلات و به‌عنوان انبارهای مرکزی مناسب‌تر بوده‌اند. با محاسبۀ قطر و ارتفاع تخمینی سازه‌های کاوش شده می‌توان از گنجایش بالای آن‌ها بالأخص در انبارهای مرکزی دورۀ هخامنشی سخن گفت.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Mechanism and Technology of Grain Storage in the Achaemenid Empire

نویسندگان [English]

  • Leila Makvandi 1
  • Mehdi Sheikhzade Bidgoli 2
1 Assistant Professor, Department of Archaeology, Faculty of Architecture and Art, Kashan University, Kashan, Iran
2 M.A. in Archaeology, Iran
چکیده [English]

The grain storage had always been an important and vital affair in the ancient Near Eastern states. Thousands of administrative tablets related to the grain storage indicate the importance of grain management. How and in what capacity was this done in the Achaemenid Empire? The present paper tries to examine the architectural structures and technology utilized to build storehouses, and the capacity of them by use of archaeological and historical evidence of this period. There is no doubt that the vast territory of the Achaemenid Empire and its inhabitants needed accurate and purposeful management of production, storage and redistribution of agricultural products, especially cereals. In fact, the management of the storehouse’s played a significant role in the economic programs, political and military goals of the Achaemenid Empire. The Persepolis Fortification archive and the Babylonian archives had thousands of texts and many indications about transactions and storage of different types of grains in the royal, central and local storehouses, as well as providing valuable information regarding storage procedure and the amount of incoming and outgoing commodities. These texts show that storehouses were emptied and cleaned annually; also ragged grains were replaced by new products. Meanwhile, archaeologists who excavated the Achaemenid layers of Chogha-mish in Iran, Tell-Jemmeh and other sites in Palestine and Egypt, introduced some of the structures as a storehouse. Present study shows that grain storehouses in different areas of the Achaemenid Empire followed two traditional building patterns: rectangular storehouses or storage rooms where grain was stored in jars, and circular storehouses such as silos. Studies show that rectangular buildings are more local and circular structures are more suitable for central and main storehouses due to structural features for storing large amounts of grains. By calculating the diameter and estimated height of the excavated structures, we can confirm their high capacity, especially for central storehouses, in the Achaemenid period.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Achaemenid Empire
  • Persepolis Fortification archive
  • Babylonian archives
  • rectangular storehouse
  • circular storehouse
  • Chogha-Mish
  • Tel-Jemmeh

مراجع

- بریان، پی‌یر، (1380). امپراطوری هخامنشی. جلد اول، ترجمۀ ناهید فروغان، تهران: فرزان روز، نشر قطره.
- مکوندی، لیلا، (1392)، «متن‌های سفر در بایگانی بارو تخت‌جمشید». پازند، 9 (32-33): 88 -59.
 
- Alizadeh, A., 2008, Chogha Mish II. Final Report on the Last Six Seasons of Excavations, 1972–1978. The Development of a Prehistoric Regional Centre in Lowland Susiana, Southwestern Iran. OIP, 130.
- Aperghis, G., 1999, “Storehouses and systems at Persepolis”. Journal of the Economic and Social History of the Orient, 42(2): 152-193.
- Beedle, P. L, (2001). Silos: An agricultural success story. Cooperative Extension, University of Wisconsin - Extension.
- Ben-Shlomo, D.; Hill, A. & Garfinkel, Y., 2009, “Feasting between the revolutions: evidence from Chalcolithic Tel Tsaf, Israel”. Journal of Mediterranean Archaeology, 22(2): 129.
- Ben-Shlomo, D., 2014,  “Synthesis and Conclusions: The Signifcance of Tell Jemmeh”. Ben-Shlomo, D., & Van Beek, G. W. (Eds.), The Smithsonian Institution Excavation at Tell Jemmeh, Israel, 1970-1990.
- Bongenaar, A. C. V. M., 1997, The Neo-Babylonian Ebabbar Temple at Sippar: Its Administration and Its Prosopography (PIHANS 80). Istanbul.
- Breckwoldt, T., 1995, “Management of grain storage in Old Babylonian Larsa”. Archiv für Orientforschung: 64-88.
- Briant, P., 2002, Achaemenid Empire. vol.  I, Translated by: Nahid Froghan, Tehran, Farzan Roz Publication.
- CoŞkun, G., 2010, “Achaemenid Architectural remains at Seyitomer mound”. Bilgen, A. Nejat, ed. Archaeological Research in Western Central Anatolia: (the IIIrd International Symposium of Archaeology, Kütahya), 8th-9th March 2010, Proceedings. Üçmart Press.
- Currid John, D. & Navon, A., 1989, “Iron age pits and the Lahav (Tell Halif) Grain Storage Project”. Bulletin of the American Schools of Oriental Research: 67-78.
- Delougaz, P. & Kantor, H. J., 1996, Chogha Mish (Vol. 1). Oriental Institute of the University of Chicago.
- Dittmann, R., 1986, “Seals, sealings, and tablets: Thoughts on the changing pattern of administrative control from the Late-Uruk to the Proto-Elamite Period at Susa”. Gamdat Nasr: Period or regional style: 332-66.
- Erman, A., 1923, Aegypten und aegyptisches Leben im Altertum. ed. H. Ranke. Tiibingen.
- Esse, D. L. 1991, Subsistence, trade, and social change in Early Bronze Age Palestine (No. 50). Oriental Inst Publications Sales.
- Garfınkel, Y.; Ben-Shlomo, D. & Kuperman, T., 2009, “Large-scale storage of grain surplus in the sixth millennium BC: the silos of Tel Tsaf”. Antiquity, 83(320): 309-325.
- Garfinkel, Y.; Freikman, M.; Ben-Shlomo, D. & Vered, A., 2007, “Tel Tsaf: the 2004–2006 excavation seasons”. Israel Exploration Journal: 1-33.
- Gophna, R. & Sadeh, S., 1988, “Excavations at Tel Tsaf: an early Chalcolithic site in the Jordan Valley”. Tel Aviv, 15(1): 3-36.
- Hallok, R. T., 1969, Persepolis Fortification Tablets (OIP 92). Chicago.
- Hallok, R. T., 1977, The use of seals on the Persepolis Fortification Tablets. McG. Gibson and RD Biggs (eds), Seals and Seals in the Ancient Near East.
- Henkelman, W., 2008, The other gods who are: Studies in Elamite-Iranian acculturation based on the Persepolis Fortification Texts (Vol. 14). Nederlands instituut voor het Nabije Oosten.
- Henkelman, W., 2017, “Imperial Signature and Imperial Paradigm Achaemenid administrative structure and system across and beyond the Iranian plateau”. In: B. Jacobs; W. F. M. Henkelman and M. W. Stolper (eds.), Die Verwaltung im Achamenidenreich – Imperiale Muster und Strukturen (CleO 17), Wiesbaden: 45–256.
- Jursa, M., 2010, Aspects of the Economic History of Babylonia in the First Millennium B.C: economic geography, economic mentalities, agriculture. The use of money and the problem of economic growth Münster.
- Kaptan, D., 2007, Clay tags from Seyitömer Höyük in Phrygia. J. Curtis− St John Simpson (edd.), The World of Achaemenid Persia, London.
- Kent, N. L., 1994, Kent’s Technology of Cereals: An Introduction for Students of Food Science and Agriculture. Elsevier.
- Mazar, A. M. I. H. A. I., 2001, “On the significance of the Early Bronze III granary building at Beit Yerah”. Studies in the archaeology of Israel and neighboring lands in Memory of Douglas, L. Esse: 447-63.
- Makvandi, L., (2013), “Travel Texts in the Persepolis Fortification Archive”. Pazand, 9 (32- 33): 59- 88
- Oren, E., 1973, “Bir el-'Abd (Northern Sinai)”. Israel Exploration Journal, 23: 112-13.
- Oren, E., 1999, Sinai, North, Late prehistoric and Dynastic sites. Encyclopaedia of the Archeology of Ancient Egypt.
- Petrie, W. M. F., 1928, Gerar (Vol. 43, p. 31). London: British school of archaeology in Egypt.
- Pfälzner, P., 2002, Modes of storage and the development of economic systems in the Early Jezireh period.
- Stager, L. E., 1971, “Climatic conditions and grain storage in the Persian period”. The Biblica Archaeologist, 34 (3): 86-88.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار