نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشگاه هنر اصفهان
2 دانشیار دانشگاه شهرکرد
چکیده
کلیدواژه‌ها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
نویسندگان [English]
مهر و اثر مهر شاهان و حاکمان به دلیل ماهیت سیاسی و فرهنگی از ارزشمندترین آثار هر دوره به شمار می‌آید. مهر حاکمان به‌دلیل پیشگیری از سوءاستفاده‌های مختلف، معمولاً بلافاصله پس از فوت یا برکناری از میان می‌رفت از این‌رو به جز تعداد معدودی، برجا نمانده‌اند اما دانش امروزی همچنان از طریق بررسی آثار مهر ایشان، قابل پیگیری و گسترش است. از جمله مهمترین آثار دوره افشاریه، مهرها هستند و از آنجایی‌که درخصوص دوره افشار، اطلاعات اندکی دردست است، بررسی آثار مهرهای برجامانده در میان اسناد و فرامین شاهان این دوره می‌تواند به تنویر بخش مهمی از تاریخ این دوره کمک نماید. مطالعات اندکی در مورد مهر شاهان افشار صورت گرفتهاست که تلاش کردهاند تا با توجه به اسناد و فرامین، ساختار مهرهای سلطنتی این دوره را شناسایی کنند. اما اغلب در این میان به مهر، تنها به عنوان بخشی از آداب سندپردازی این دوره توجه شدهاست. همچنین در پژوهشهایی که به بررسی مهرهای پادشاهان این دوره پرداختهاند، مشاهده میشود که اغلب به کلیگویی اکتفا شدهاست.
برهمین اساس پژوهش حاضر با هدف شناسایی و طبقه‌بندی فرم و نقوش و مضامین مهرها و اثرمهرهای شاهان افشاری درپی پاسخگویی به سوالاتی چون: مهرهای هریک از شاهان افشار چه فرمها و نقوشی داشته؟ و نوشتههای حک‌شده بر مهرهای آنان چه مضامین و مفاهیمی داشتهاند؟ می‌باشد. جامعه آماری مورد بررسی در این پژوهش، شامل 24 عدد مهر و اثر مهر از شاهان افشار است. روش گردآوری اطلاعات پژوهش؛ اسنادی از طریق مطالعات کتابخانهای و میدانی؛ و رویکرد پژوهش نیز؛ توصیفی، تحلیلی وتاریخی است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که صفحه اصلی مهرهای شاهان افشار به شکلهای مربع ساده یا تاجدار، بادامی ساده یا تاجدار، و بیضی بودهاست و مضامین اصلی نوشتارهای مهرها، اشاره به برخی آیات قرآنی، بر هویت صاحبان آنها و شعائری در عرض ارادت به پروردگار، امام علی(ع) و امام رضا(ع)، و در مرتبه بعدی در ستایش شاهان افشار است.
کلیدواژه‌ها [English]
)