تحلیل نقش عوامل طبیعی در توزیع فضایی استقرارهای پیش از تاریخی دشت سُنقر

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه باستانشناسی دانشگاه شهرکرد

چکیده

این مقاله بر آن است تا عوامل زیست‌محیطی و نقش آن‌ها در شکل‌دهی فضایی استقرارهای انسانی دوره‌های پیش از تاریخی نوسنگی، مس‌سنگ، مفرغ و آهن دشت سنقر را مورد بررسی و مطالعه قرار دهد. برای دستیابی به این مهم از نتایج دو فصل بررسی باستان‌شناسی منطقه که شناسایی 105 محوطه باستانی از دوره‌های فوق را در بر داشت، استفاده شد. با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی و در قالب سیستم اطلاعات جغرافیایی با استفاده از نرم افزار GIS، مطالعات اسنادی و تحلیل‌های فضایی صورت گرفت تا عوامل مؤثر در شکل‌گیری و پراکنش استقرارها در هر دوره شناسایی شوند. بعد از تشکیل پایگاه داده‌ای، پراکنش محوطه‌های باستانی هر دوره نسبت به متغیرهای ناهمواری‌ها، منابع آب، پوشش گیاهی، نوع لندفرم و سازندهای زمین‌شناسی، شیب و جهت شیب مطالعه شد. نتایج به‌دست آمده حاکی از آن است که عوامل ارتفاع، شیب، پوشش مرتعی و نزدیکی به رودخانه بیشتر از سایر عوامل طبیعی بر توزیع محوطه‌های پیش از تاریخی منطقه تأثیر گذاشته‌اند. هر چند سایر عوامل نیز در این ارتباط نقش داشته‌اند، اما نقش عوامل فوق از دیگران برجسته‌تر بوده است.ارتفاع متوسط قابل سکونت که حدود 1900-1800 متر می‌باشد، بهترین شرایط ایده‌آل دمایی را در طی دوره‌های مختلف فراهم نموده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Analyzing the Role of Natural Factors in Spatial Distribution of Prehistoric Sites of Sonqor Plain

نویسنده [English]

  • mahmoud heidarian
چکیده [English]

This paper is trying to focus on and analyze the role of natural, geographical, and environmental factors in the appearance of human settlements in Neolithic, Chalcolithic, Bronze, and Iron ages of Sonqor Plain. Getting that, the results of two seasons of intensive survey in Sonqor have used; the collected data include 105 sites two of which attributed to Neolithic period, 32 sites to Chalcolithic period, 25 sites to Bronze Age, and finally 46 sites to Iron Age. Then, these sites have chosen as our studying materials and studying population. Achieving given goals the Geographical Information System (GIS) have applied for study and analysis the Data; establishing a data bank for the study, which is in the form of GIS, we carried out an analysis on spatial distribution of the sites in each given periods. Thus, natural factors like height, slope, landform, climate, flowing waters, rivers, and Pastures was the main focus to understand the role and efficiency of each factor in the appearance of the sites. Doing the study, it’s became clear that the ancient settlement patterns of Sonqor was highly affected by natural factors mainly flora, water sources, slope, and height. This area is high and has a cool climate and these factors have created special and different conditions, forming human settlements similar to other areas in Iranian Central Zagros. Moreover, it is clear that the ancient settlement patterns of Sonqor were highly affected by natural factors such as height and distance to the river as well.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Spatial Distribution
  • Natural Factors
  • Prehistoric Sites
  • Sonqor Plain
  • GIS